Најсмртоносниот американски воздушен напад врз Хутите досега го погоди нафтеното пристаниште Рас Иса во западен Јемен, при што загинаа најмалку 38 лица, а 102 други беа повредени.
Кратко по нападот, Хутите одговорија со лансирање ракети кон Израел. Сирени се огласија во раните утрински часови во петокот низ целата земја, а се очекува Хутите наскоро да ја преземат одговорноста за операцијата.
Според првичните информации, во нападот биле вклучени дронови и крстосувачки ракети против бродови, веројатно насочени и кон бродови на Петтата флота на американската морнарица што патролираат во Заливот. Израелската војска (ИДФ) го пресретна нападот и немаше извештаи за повредени или причинета материјална штета.
Централната команда на САД (Centcom) не прецизираше какво оружје е употребено во нападот врз Рас Иса во четвртокот, ниту пак за бројот на цели. Недостатокот на детали е во спротивност со практиката од минатата година, кога јавноста редовно беше информирана за природата на воздушните напади врз Хутите.
U.S. airstrikes tonight destroyed large parts of Ras Isa Fuel Port which had been used by the Houthis in Yemen
— Visegrád 24 (@visegrad24) April 18, 2025
Американските сили би можеле да го оправдаат своето молчење со заштита на оперативната безбедност и деловните интереси. Сепак, таквата практика покренува прашања за транспарентност и одговорност и потенцијално ја поткопува довербата на сојузниците и домашната јавност во легитимноста на кампањата.
„Американските сили презедоа мерки за елиминирање на изворот на гориво за Хутите, поддржани од Иран, и за нивно лишување од финансирање за терористички активности“, се вели во соопштението на ЦЕНТКОМ.
Целта на нападот, велат тие, била да се уништи економската основа на моќта на Хутите, кои со децении го дестабилизираат регионот.
Иако Центком молчи за деталите, врз основа на претходните операции и сателитските снимки, можно е да се шпекулира што е употребено. Стелт бомбардерите Б-2 Спирит, единствените авиони специјализирани за оперативна употреба на бомбата GBU-57 MOP, беа распоредени на островот Диего Гарсија во Индискиот Океан пред почетокот на операцијата, што укажува на нивната можна улога.
GBU-57 е бомба од 13,6 тони, дизајнирана да уништува длабоко закопани цели и способна да пробие до 61 метар армиран бетон, и е најголемата ненуклеарна бомба во светот. Претставници на американската војска колоквијално ја нарекуваат „мајка на сите бомби“.
Покрај тоа, можно е американските сили да користеле и прецизно водени бомби како што е BLU-109, дизајнирани да продираат во цврсти цели како што се подземни бункери. Овие бомби, со тежина од околу 900 килограми, можат да пробијат бетон до два метра длабочина и претходно се користеле во напади врз бункери на Хезболах. Носачите на авиони „УСС Карл Винсон“ и „УСС Хари С. Труман“ исто така моментално работат во регионот.
Нападот врз Рас Иса е дел од поширока кампања со кодно име „Операција Груб Јавач“ што започна на 15 март. Целта на кампањата не е само воено да ги ослаби Хутите, туку и економски да ги дестабилизира со уништување на клучната нафтена инфраструктура.
Хутите ги засилија нападите врз комерцијални бродови во Црвеното Море и Аденскиот Залив од почетокот на војната меѓу Израел и Газа во октомври 2023 година. Овие напади ја нарушија глобалната трговија, бидејќи речиси 15 проценти од светскиот поморски сообраќај поминува низ Црвеното Море.
Во текот на изминатиот месец, САД ги засилија воздушните напади врз јеменските Хути. Една од операциите стана јавна откако новинар на „Атлантик“ случајно беше додаден во групата високи функционери на „Сигнал“. Претседателот Доналд Трамп неодамна нареди „решителна и силна воена акција“ против Хутите и се закани дека ќе ги „тотално уништи“.
И покрај зголемувањето на американските сили во регионот, аналитичарите велат дека неодамнешните напади не се вовед во поширока воена кампања против Иран, туку инструмент за зајакнување на преговарачката позиција на Америка и дел од поширока стратегија за одвраќање на иранските посредници. Втората рунда преговори меѓу САД и Иран за неговата нуклеарна програма е закажана за 19 април во Рим.
Воздушниот напад врз Рас Иса треба да се смета за обид на Вашингтон да го зголеми притисокот врз Техеран пред преговорите. Таквата стратегија е во согласност со пристапот на Доналд Трамп за користење на воена сила како средство за зајакнување на неговата преговарачка позиција. Паралелно со воените операции, дипломатските активности се интензивираа.
Американскиот претставник Стив Виткоф и иранскиот дипломат Абас Арагчи ги водат преговорите со цел постигнување нов договор што ќе го замени оној од 2015 година. Меѓународната агенција за атомска енергија предупреди дека разговорите се во „многу критична фаза“, нагласувајќи ја потребата од договор што ќе овозможи транспарентна и ефикасна верификација на нуклеарната програма на Иран.
Пронајдете не на следниве мрежи:
