Цените на недвижностите во ЕУ се зголемија за 48 отсто меѓу 2010 и 2023 година, додека трошоците за домување, вклучително и кириите, нагло пораснаа во некои земји-членки, се вели во најновиот извештај за домувањето во Европа објавен од Еуростат.
Луѓето во Ирска се соочија со највисоки трошоци за домување, вклучувајќи вода, струја и гас, во 2023 година, што беше двојно повеќе од просекот на ЕУ, според Евростат.
Второто најскапо место за живеење е Луксембург (86 отсто над просекот на ЕУ), а по него е Данска (80 отсто над).
Во меѓувреме, луѓето во Бугарија и Полска имаа најевтини трошоци за живот во Унијата, под просекот на ЕУ за 61 и 56 отсто.
Трошоците се зголемија во 17 земји-членки во истиот период, додека тие паднаа во 9, вклучувајќи ги Грција, Кипар и Шпанија. Трошоците за домување останаа непроменети во Полска.
Додека станбените кризи ги погодуваат различни земји во Европа, вклучувајќи ги Ирска, Португалија и Шпанија, трендот на брз раст на цените на недвижностите беше малку запрен минатата година, кога цените на недвижностите во Европа паднаа во просек за 0,3 отсто.
Сепак, гледајќи ја пошироката слика, забележливо е дека севкупно, цените на недвижностите се зголемија за 48 отсто во просек меѓу 2010 и 2023 година во ЕУ, при што најголемите зголемувања се забележани во Естонија (+209 отсто), Унгарија (+191 отсто) и Литванија (+154 проценти). Цените на недвижностите паднаа само во две земји-членки (нема податоци за Грција), Италија и Кипар за -8% и -2%.
Во меѓувреме, трошоците за изнајмување постепено се зголемуваат, за вкупно 22 отсто меѓу 2010 и 2023 година, при што речиси сите земји-членки бележат зголемување, освен Грција. Вкупната инфлација во ЕУ за истиот период изнесува 36 отсто.
Сепак, имаше земји каде цените на изнајмувањето се зголемија далеку над просекот. Во Естонија, каде е забележан најголем пораст на цените на закупнината, трошокот скокнал за +211 отсто, во Литванија има скок од +169 отсто, а кириите во Ирска во истиот период се удвоиле.
Во просек, луѓето во ЕУ потрошиле околу една петтина (19,7%) од својот расположлив приход за домување минатата година, со најголем удел во Грција (35,2%), Луксембург (27,6%) и Данска (25,9%).
Во Норвешка, Швајцарија и Германија, луѓето трошат приближно една четвртина од расположливиот приход за домување.
За оние кои може да се сметаат за изложени на ризик од сиромаштија во ЕУ, оваа стапка беше значително повисока, во просек 38,2 проценти.
Сепак, има подобрување во процентот на луѓе кои акумулираат долг на хипотеки, кирии или сметки за комунални услуги – оваа стапка во ЕУ се намали на 9,3 проценти во 2023 година од 12,4 проценти во 2010 година, при што само пет земји-членки забележаа одредено зголемување. Сепак, една земја, Грција, значително се издвојува од овој тренд на подобрување, каде речиси половина од населението има одреден долг.
Повеќе од две третини од луѓето кои живеат во домаќинства во ЕУ имале свој дом минатата година.
Има огромни разлики во ЕУ кога станува збор за сопственоста на имотот. Во Романија, на пример, повеќе од 95 отсто од населението поседува сопствен имот. Оваа земја е рамо до рамо со Словачка, Хрватска и Унгарија, каде што повеќе од 90 отсто од луѓето ги поседуваат своите домови.
Изнајмувањето е најчесто во Швајцарија и Германија, каде што повеќе од половина од населението е составено од подстанари.
Во ЕУ, повеќе од две третини, 69 отсто од населението, поседувале свој дом, додека останатите 31 отсто живееле во изнајмен простор во 2023 година.
Во ЕУ во 2023 година, повеќе од половина од населението живеело во куќа, додека речиси 48 проценти живееле во стан, а мал процент од 0,6 проценти избрале алтернативни видови сместување, како што се чамци и кампери.
Иако изборот помеѓу куќа и стан може во голема мера да се определи според тоа дали домот е во град или на село, кога се споредуваат земјите, Ирска е на врвот, со 90 отсто од населението што живее во куќа.
Земјата со втор најголем број на куќи е Холандија (79 отсто), додека Белгија и Хрватска (и двете по 77 отсто) го поделија третото место.
Во меѓувреме, Шпанија имаше најголем удел на станови (66 отсто), потоа Летонија (65 отсто, податоци за 2021 година), Малта (63 отсто) и Германија (61 отсто).
Луѓето во Кипар минатата година инвестирале во недвижен имот 8,6 отсто од БДП на земјата, според Евростат. Во Италија оваа стапка беше 7 отсто, нешто повисока отколку во Германија (6,9 отсто) и Франција (6,4 отсто).
Најниска стапка е забележана во Полска (2,2 отсто од БДП) и Грција (2,3 отсто).
Просечните инвестиции во домување во ЕУ во 2023 година изнесуваа 5,8 отсто од БДП, што е приближно еден трилион евра.
