Западните медиуми, познати личности, активисти, па дури и премиерот на Канада изразија вознемиреност од веста дека Иран планира да егзекутира 15.000 демонстранти во последниот ден. Но, тоа беше лажна, непроверена вест, која уште еднаш ги разоткри замките на Интернетот.
Неспорно е дека во Иран има систематски прекршувања на човековите права, но последната приказна служи како предупредување да се биде крајно внимателен кога станува збор за сумирање, објави словенечката национална телевизија РТВ СЛО.
Сите жени кои се невини мора да бидат силувани пред егзекуција за да се спречат да влезат во рајот“. Како ова не е во сите вести?!?!
Веста беше прилично набрзина демантирана од новинарите кои ги проверуваат ваквите тврдења, но веќе беше доцна – веста веќе кружеше на интернет.
Меѓу оние кои ги споделија измислените информации беше и канадскиот премиер Џастин Трудо, кој подоцна го избриша твитот. „Канада ја осудува варварската одлука на иранскиот режим да осуди на смрт речиси 15.000 демонстранти“, напиша Трудо. „Овие храбри Иранци се бореа за човекови права – и ние стоиме со нив, обединети против грозоморните постапки на режимот.
Трудо не беше сам. Нему му се придружија бројни медиумски личности и познати личности како Флоренс Пју, Аријана Гранде, Софи Тарнер и Виола Дејвис.
Сепак, пакистанскиот американски писател, активист, радиодифузер и адвокат за човекови права Касим Рашид ја сподели веста на Твитер, пишувајќи: „Ова е ужасно. Иранскиот парламент со големо мнозинство (227-63) гласаше за егзекуција на 15.000 уапсени демонстранти. Тоа беа мирни демонстранти кои не бараа ништо повеќе од основни права, неприфатливо и варварски“.
Во исто време, Рашид објави линк до напис во американскиот магазин Newsweek од 8 ноември, кој дава лажни информации за гласањето во парламентот. Според приложениот твит, Newsweek очигледно го користел украинскиот портал TpikaNews со 155.000 следбеници како извор, кој известува на англиски за настаните на украинските боишта.
Силување пред егзекуција?
Во септември избувнаа масовни протести во Иран по смртта на 22-годишната Махса Амини во полициски притвор. Девојчето е уапсено поради наводно неносење хиџаб „правилно“. На протестите досега се уапсени околу 15.000 демонстранти, а иако судбината на многумина е непозната, како и казната со која се соочуваат, податоците за масовните смртни пресуди не се точни.
Бројката, пренесена од антивладини активисти, бурно се ширеше на социјалните мрежи, додавајќи некаде по должината на линијата дека „сите заробени жени кои се уште се невини мора да бидат силувани пред егзекуција за да се спречат да влезат во рајот“.
Веста како таква го привлече вниманието на меѓународната јавност, но и наиде на сомнеж кај новинарите и активистите, па не требаше долго дури ни Инстаграм да прикачи предупредување на објавите дека се работи за лажна вест.
Дали НЕД повторно има вмешано прсти?
Меѓу оние што ја потврдија информацијата беше и порталот „The Cradle“, кој откри дека погрешните изјави главно потекнуваат од извештајот на Iran International News од 6 ноември за наводно писмо од ирански пратеници во кое се повикува на смртна казна за демонстрантите.
Тоа е меѓународна новинска организација со седиште во ОК и финансирана од Саудијците.
„За само неколку дена, западните медиуми како „Њусвик“ решија да ја извртат оваа приказна и да ја претворат во лажна вест со тоа што изјавија дека иранскиот парламент со големо мнозинство гласаше за смртна казна за демонстрантите“, пишува The Cradle, што исто така го истакнува. посочува дека не е иранскиот парламент тој што би ги изрекол казните, туку дека за тоа е одреден друг судски орган.
Друг важен детал е дека изворот на оригиналната бројка од 15.000 приведени демонстранти е Агенцијата за известување на активистите за човекови права (ХРАНА) со седиште во САД.
НЕД: Американската моќ за промоција на демократијата (и поткопување на режимот)
Тоа е медиумска гранка на Активистите за човекови права на Иран (HRAI), група финансирана од Националната фондација за демократија (NED), организација инструментална за наметнување на американската мека моќ во светот, која донира 170 милиони долари годишно на организации кои поддржуваат про-американски режими.
Сиаваш Ардалан, дописник на Би-Би-Си од Иран, е еден од оние кои се намуртија на некритичкото сумирање на непроверени податоци.
„Не знам кој беше изворот на фактот дека 15.000 демонстранти беа осудени на смрт, но дури и Џастин Трудо го објави тоа“, напиша Ардалан на Твитер.
„Покрај тоа што покажува колку се слаби изворите на вести на канадскиот премиер, тој, исто така, доведува во заблуда со тоа што сугерира дека иранската влада би го сметала погубувањето на 15.000 луѓе за успешно.
Друг дописник на БиБиСи, Шајан Сардаризаде, кој е одговорен за проверка на фактите, ги повика корисниците на Твитер да престанат да објавуваат информации дека 15.000 демонстранти се осудени на смрт. „Иранскиот режим е веќе страшен, брутален и безмилосен каков што е. Нема потреба да се измислуваат приказни“, напиша тој на Твитер.
Слично на тоа, Суне Енгел Расмусен, дописник на Волстрит журнал од Данска за Блискиот Исток: „Неверојатно отсуство на основна проверка на фактите.
Иран не осуди на смрт 15.000 демонстранти, како што тврдат голем број познати личности и политички лидери“.
И измислено писмо?
Според Обединетите нации, само властите во Техеран поднеле околу илјада обвиненија против уапсените демонстранти.
Џереми Лоренс, портпарол на Канцеларијата за човекови права на ОН, рече дека еден демонстрант досега бил осуден на смрт под обвинение за „војување против Бог“ и „корумпирање на земјата“ за наводно оштетување на јавен имот. Против најмалку девет други се поднесени обвиненија, што инаку би можело да доведе до смртна казна.
Курдската организација за човекови права Hengav, која се фокусира на ирански Курдистан, изјави за порталот Middle East Eye дека „во моментов не се познати судбината и локацијата на повеќето од уапсените“. Хенгав, сепак, нагласи дека и покрај тоа што на уапсените се уште не им е изречена казна, тие сепак се соочуваат со најлошото.
Притоа, тие се повикаа на споменатото писмо, кое наводно минатата недела го објавиле 227 ирански пратеници (исто колку и при наводното гласање во парламентот), кои го повикале судот да изрече смртна казна за уапсените демонстранти. Си-Ен-Ен исто така објави за писмото.
Но, по објавата се огласија неколку пратеници кои тврдат дека не ја поддржуваат наведената изјава и дека се работи за „лажно писмо“ лансирано од една од собраниските фракции.
Пронајдете не на следниве мрежи:
