Пресудата со која градоначалникот на Струга, Рамиз Мерко, беше прогласен за виновен за несовесно работење во службата и казнет со парична казна од 10.000 евра, предизвика бројни реакции во јавноста и ги стави во фокус прашањата за владеењето на правото, политичката корупција и интегритетот на правосудниот систем во Северна Македонија.
Основниот суд во Струга, под претседателство на судијата Јордан Јованов, го осуди Мерко поради нерегуларности при именувањето на вршители на должност директори во општински основни училишта во селата Лабуништа, Радолишта и Подгорци. Судот утврди дека Мерко постапил спротивно на Законот за основно образование, именувајќи директори кои не биле од редот на вработените, без објавен јавен оглас и без потребното петгодишно искуство. Како олеснителна околност при одредувањето на казната, судот го зеде предвид фактот што Мерко претходно не бил осудуван.
Овој случај е само еден од повеќето судски процеси што се водат против струшкиот градоначалник. Неодамна, тој беше ослободен од обвинението за набавка на луксузен автомобил „Ауди А6“ во вредност од 67.000 евра, во време кога општината имала блокирана сметка. Судијата и во тој случај беше Јордан Јованов, кој образложи дека обвинителството не докажало оти е прекршен Законот за јавни набавки.
Политичка позадина и меѓународни импликации
Рамиз Мерко е долгогодишен и влијателен член на Демократската унија за интеграција (ДУИ). Неговата политичка кариера вклучува повеќе мандати како градоначалник на Струга, пратеник во Собранието и министер без ресор.
Во јуни 2023 година, Стејт департментот на САД го стави Мерко и неговото потесно семејство на „црната листа“ поради вмешаност во значителна корупција, злоупотреба на средства и мешање во судски и други јавни процеси. Оваа одлука предизвика силен притисок врз ДУИ, која потоа го суспендираше неговото членство во партијата и повика на истрага за наводите. Опозициските партии, вклучително и ВМРО-ДПМНЕ и Алијансата за Албанците, побараа негова оставка.
Реакции и системски прашања
Пресудата предизвика остри реакции од опозициската ВМРО-ДПМНЕ, која ја оцени како доказ за „правосудниот колапс“ и заштита на криминалот на функционери од СДСМ и ДУИ.
Случаите поврзани со Мерко, исто така, го отворија прашањето за ефикасноста и независноста на институциите за борба против корупција. Државната комисија за спречување на корупцијата (ДКСК) уште во 2019 година покрена иницијатива за кривично гонење на Мерко за повеќе случаи, вклучувајќи ја и набавката на возила. Сепак, овие предмети со години се одолговлекуваа низ правосудните лавиринти, што предизвика обвинувања за опструкции и политичко влијание врз судството. ДКСК и Судскиот совет меѓусебно се обвинуваа за непостапување и застарување на случаите.
Аналитичарите и граѓанското општество укажуваат дека случајот „Мерко“ е тест за способноста на Северна Македонија да се справи со корупцијата на високо ниво, што е клучен услов за напредок во евроинтеграциските процеси. Благата казна, и покрај сериозните обвинувања и ставањето на црната листа на САД, остава простор за сомнеж во вистинската подготвеност на системот за неселективна правда и одговорност на политичките моќници.
Напомена: Оваа анализа е автоматски генерирана со помош на вештачка интелигенција.
Можно е да содржи грешки или нецелосни информации. Ве молиме проверете ги фактите пред да ги користите.