Но, дали таа земја е доволно безбедна за тие луѓе по нивното евентуално враќање? Експертите се скептични. Темата ја пренесува Дојче веле.
Депортирајте ги сириски криминалци во нивната татковина, да или не? Дебатата повторно се разгоре во Германија – по (како што се претпоставува) нападот на џихадисти со нож во западногерманскиот град Солинген од човек со сириско потекло и по триумфот на екстремно десничарската Алтернатива за Германија (AfD) на изборите во источногерманските сојузни покраини Саксонија и Тирингија.
Се разговара за депортација на деликвентни баратели на азил, но не само за нив. Овие дискусии дополнително се интензивираа со пишувањата во медиумите за бегалците кои наводно заминуваат на одмор во својата татковина.
Сирија моментално е поделена на четири области контролирани од различни актери. Најголемиот дел од земјата, околу 60 отсто, е под контрола на режимот на претседателот Башар ал Асад. Мал дел на северозапад е под контрола на радикалната исламистичка група Хајат Тахрир ал-Шам. Малку посеверно, Турција контролира два региони лоцирани веднаш до границата. Североисточниот дел е претежно под контрола на курдските сили.
Ниту еден од тие четири региони не е безбеден, нагласува политикологот Андре Банк од Германскиот институт за глобални и регионални студии (ГИГА). Тој заедно со експертот за Блискиот Исток Роња Хершнер е автор на неодамна објавената студија за безбедносната ситуација во Сирија. „Од моја гледна точка, човек не треба да биде депортиран во ниту еден од тие четири региони на Сирија во моментов“, вели Бан во интервју за ДВ.
Според студијата, околу 9,6 милиони луѓе живеат во делот од земјата со кој владее Асад. Режимот на Асад, „еден од најрепресивните режими во светот“, како што го нарекува студијата, продолжува да практикува киднапирања, воени судења и тортура. Покрај тоа, режимот наводно одбива да даде информации за судбината на повеќе од 125.000 приведени лица.
Познати се случаите на Сиријци кои биле депортирани од Либан, кои се изгубиле откако ја преминале границата или се вратиле во Сирија, вели за ДВ експертот за Блискиот Исток и политички консултант Карстен Виланд. „Веројатно биле уапсени од некои од тајните служби, можеби мачени или убиени. Документирани се цела серија случаи на исчезнати лица.
Самиот факт дека многу бегалци претпочитаат да останат да живеат во мизерни услови во кампови во Либан или Јордан, наместо да се вратат во својата татковина, е доволен показател за тоа на што сметаат во случај на нивно враќање во Сирија: „Тие нема да можат да се вратат на својот превоен живот.
Ниту ситуацијата во Идлиб во северозападна Сирија не е многу подобра. Околу три милиони луѓе живеат во регионот под контрола на радикалната исламистичка организација Хајат Тахрир ал-Шам – од кои 1,7 милиони се прогонети од Сирија. Опстанокот на речиси сите жители речиси целосно зависи од надворешната помош од Обединетите нации (ОН). Повеќе од 80% од луѓето во овој регион немаат пристап до вода за пиење во доволни количини, нема достапни санитарни јазли, а отстранувањето на отпадот не функционира, се вели во студијата напишана од Банк и Хершнер.
Покрај тоа, јужниот и источниот дел од регионот често се мета на руски воздушни напади. Москва долго време го поддржува режимот на Асад. Тие напади се интензивираа по почетокот на војната во Газа. Поради нив, само помеѓу октомври и декември 2023 година, дополнителни 160.000 луѓе биле депортирани во областа на северозападна Сирија, често по втор или дури трет пат, се тврди во студијата.
А, дополнително, таа област е контролирана од авторитарната влада на џихадисти од околината на Ал Каеда, вели Карстен Виланд, добар експерт за Сирија. Радикалните исламисти донекаде ја „омекнаа“ својата идеологија, вели тој: „Но, се разбира, тие сè уште се фокусираат на контролата, пред сè на жените, чии права ригорозно ги ограничуваат“. Загрозени се и оние што размислуваат поинаку, вели експертот: „Бунтот е опасен по живот“.
Околу 2,1 милион луѓе живеат во областа под контрола на Турција на североистокот на Сирија, меѓу нив има и сириски бегалци депортирани од Турција. И таму нема безбедност. Организацијата за човекови права Хјуман рајтс воч документирала бројни случаи на напади на таканаречената Сириска национална армија, која се бори против Асад, или официјалната турска армија која соработува со неа. „Постојаните напади, тортура и исчезнување на луѓето кои живеат под турска власт во северна Сирија ќе продолжат доколку самата Турција не го спречи тоа“, рече Адам Кугл, заменик директор на Хјуман рајтс воч.
Во предговорот на студијата објавена од неговата организација, тој додава: „Турските функционери не се само набљудувачи на нападите, тие сносат одговорност како окупаторска сила, а во некои случаи биле директно вклучени во извршување на очигледни воени злосторства“.
Целосна безбедност нема ниту во североисточна Сирија, во главно автономната област контролирана од курдската Партија за демократска унија (PYD). Единиците за одбрана на народот (PYG), кои се поврзани со PYD, но и со Курдистанската работничка партија (PKK), која, меѓу другото, е забранета во Германија, во минатото се бореа против Исламската држава (ИД). . Во моментов, PYG е вклучена во вооружени конфликти и со турската армија и со силите лојални на Иран. Покрај тоа, курдските и арапските групи во регионот се борат за моќ и влијание.
Сето тоа ги принуди владејачките структури во тој регион да ја засилат репресијата врз политичките противници, се вели во студијата напишана од авторите Банк и Хершнер. Тие се обвинети за присилно регрутирање, вонсудски ликвидации, самоволни апсења и тортура во затворите.
Сирија не е безбедна во ниту еден од овие региони, се заклучува во студијата. На истото мислење е и Карстен Виланд: „На прашањето дали Сирија е безбедна земја, јас недвосмислено би одговорил не – и тоа важи за сите четири региони“.
