Во ус­ло­ви ко­га го­лем дел од под­др­жу­ва­чи­те на опо­зи­ци­ја­та во Ма­ке­до­ни­ја по­стиз­бор­но се раз­бу­ди­ја со ре­ал­но­ста од се­ал­бан­ска­та пла­тфор­ма под­гре­а­на од ве­ту­ва­ња­та на СДСМ, не­што што го сме­таа са­мо ка­ко по­ли­тич­ки мар­ке­тинг, кре­ва­ње­то на вло­гот од Зо­ран За­ев за дво­ја­зич­ност и „швај­ца­ри­за­ци­ја“ на оп­шти­ни­те, нас­про­ти си­те пре­ду­пре­ду­ва­ња де­ка се ра­бо­ти за про­цес за фе­де­ра­ли­за­ци­ја на др­жа­ва­та, по­кре­на­та е ини­ци­ја­ти­ва за под­го­тву­ва­ње се­оп­фат­на ма­ке­дон­ска пла­тфор­ма на си­те по­ли­тич­ки суб­је­кти во Ре­пуб­ли­ка Ма­ке­до­ни­ја за оп­ста­нок и раз­вој на др­жа­ва­та, објави неделникот Република.Со­ци­ја­ли­стич­ка­та пар­ти­ја на Ма­ке­до­ни­ја по­ви­ка на обе­ди­ну­ва­ње на ма­ке­дон­ски­от на­род и на дру­ги­те на­ро­ди што ја са­ка­ат и по­чи­ту­ва­ат оваа др­жа­ва да ја под­др­жат пла­тфор­ма­та, во ко­ја мо­ра да се де­фи­ни­ра­ат си­те цр­ве­ни ли­нии пре­ку кои ни­кој во зем­ја­та не смее и не мо­же да пре­ми­не.
-Таа мо­ра да би­де во сог­лас­ност со Уста­вот и во неа мо­ра да би­дат на­ве­де­ни си­те пра­ша­ња што се од­не­су­ва­ат на на­ше­то вна­треш­но уре­ду­ва­ње, без­бед­нос­ни­от ка­ра­ктер, функ­ци­о­ни­ра­ње­то на ин­сти­ту­ци­и­те, ја­зи­кот, име­то, кул­ту­ра­та, исто­ри­ја­та, еко­но­ми­ја­та и над­во­реш­на­та по­ли­ти­ка, на­ве­ду­ва­ат со­ци­ја­ли­сти­те, до­да­вај­ќи де­ка со­стој­би­те се дра­ма­тич­ни и ба­ра­ат се­ри­оз­но од­не­су­ва­ње и бр­зо дејс­тву­ва­ње.
Се­ал­бан­ска­та пла­тфор­ма за ре­де­фи­ни­ра­ње на др­жа­ва­та се­га ста­на ре­ал­ност и гла­вен пре­дус­лов за фор­ми­ра­ње на ид­на­та вла­де­јач­ка гар­ни­ту­ра во Ма­ке­до­ни­ја или, ка­ко што на­ве­ду­ва еден од пот­пис­ни­ци­те на се­ал­бан­ски­от до­ку­мент, ќе се фор­ми­рал па­ра­ле­лен ал­бан­ски пар­ла­мент. Се­пак, ве­лат од СПМ, пла­тфор­ма­та ко­ја се ини­ци­ра не би тре­ба­ло да би­де пан­дан на се­ал­бан­ска­та пла­тфор­ма, но е при­мер за опас­но­сти што таа ги но­си.
Иде­ја­та за ма­ке­дон­ска пла­тфор­ма не е но­ва и таа се наг­ла­су­ва­ла во раз­лич­ни при­го­ди – од стра­те­ги­ја за евро­ат­лант­ска­та ин­те­гра­ци­ја до пов­ле­ку­ва­ње­то на цр­ве­ни­те ли­нии во пре­го­во­ри­те со Гр­ци­ја. Но, се­га не ста­ну­ва збор са­мо за „цр­ве­ни­те ли­нии“ во од­нос на грч­ко­то не­ги­ра­ње или, пак, са­мо ка­ко од­го­вор на се­ал­бан­ска­та пла­тфор­ма со ко­ја др­жа­ва­та се со­о­чу­ва, ту­ку за око­лу ос­нов­ни стра­те­шки ра­бо­ти – вна­треш­но­то уре­ду­ва­ње на др­жа­ва­та, еко­но­ми­ја­та, над­во­реш­на­та по­ли­ти­ка, иден­ти­те­тот – за ид­ни­на­та на др­жа­ва­та и за ид­ни­на­та на на­ци­ја­та.
Си­ту­а­ци­ја­та, пак, се­га е тол­ку се­ри­оз­на што би би­ло не­ло­гич­но ка­ков би­ло из­го­вор од ко­ја би­ло стра­на да не би­де при­фа­тен, ма­кар и за фор­мал­но поч­ну­ва­ње раз­го­во­ри, би­деј­ќи мо­ра­ме да има­ме стра­те­ги­ја. 25 го­ди­ни са­мо се збо­ру­ва за ма­ке­дон­ска стра­те­ги­ја за за­чу­ву­ва­ње на ма­ке­дон­ски­те на­ци­о­нал­ни и др­жав­ни ин­те­ре­си, ма­ке­дон­ски­те цр­ве­ни ли­нии, и са­мо на тоа оста­на, ве­лат од Со­ци­ја­ли­стич­ка­та пар­ти­ја, од ка­де што до­да­ва­ат де­ка се дла­бо­ко за­гри­же­ни од пла­тфор­ма­та и на­чи­нот на неј­зи­но­то под­го­тву­ва­ње од по­ли­тич­ки­те пар­тии на Ал­бан­ци­те во Ре­пуб­ли­ка Ма­ке­до­ни­ја.
-Пр­во, тие ба­ра­ња се не­при­фат­ли­ви за Со­ци­ја­ли­стич­ка­та пар­ти­ја и от­та­му дла­бо­ка­та за­гри­же­ност, не­при­фат­лив е и на­чи­нот на кој е под­го­тве­на са­ма­та пла­тфор­ма со ту­торс­тво и ди­ктат на ал­бан­ска­та др­жа­ва и неј­зи­но­то ра­ко­водс­тво, а со ог­лед на си­те ре­ги­о­нал­ни и гло­бал­ни слу­чу­ва­ња, и сѐ уште акту­ел­на­та „ли­ни­ја на ог­нот“, уште по­го­ле­ма е за­гри­же­но­ста би­деј­ќи на овој на­чин, со овие ба­ра­ња, всуш­ност, се под­гре­ва и ра­ѓа­ње на на­ци­о­на­ли­стич­ки­те стра­сти и на ед­на­та и на дру­га­та стра­на. Вто­ра­та ра­бо­та е што 25 го­ди­ни се че­ка на обе­ле­жу­ва­ње, ис­цр­ту­ва­ње на тие цр­ве­ни ли­нии и ни­ка­ко да се дој­де до тоа. Ова е кра­ен мо­мент за да си­те по­ли­тич­ки фа­кто­ри во Ма­ке­до­ни­ја, осо­бе­но ВМРО-ДПМНЕ и СДСМ, ка­ко две нај­го­ле­ми пар­тии, кои пред­во­дат две нај­го­ле­ми ко­а­ли­ции, по­раз­го­ва­ра­ат со по­сре­ду­ва­ње на Со­ци­ја­ли­стич­ка­та пар­ти­ја и да се отво­рат си­те пра­ша­ња во де­лот на вна­треш­на­та по­ли­ти­ка, од­нос­но вна­треш­но­то уре­ду­ва­ње на др­жа­ва­та, еко­но­ми­ја­та, над­во­реш­на­та по­ли­ти­ка, ја­зи­кот, исто­ри­ја­та, кул­ту­ра­та,  ве­лат ини­ци­ја­то­ри­те.
Кон­сен­зус за стра­те­ги­ски по­зи­ции
Ма­ке­дон­ски­те по­зи­ции од оса­мо­сто­ју­ва­ње­то ни­ко­гаш не би­ле не­о­бре­ме­не­ти од ре­ги­о­нал­ни­те пра­ша­ња, ди­рект­ни­те не­ги­ра­ња од со­се­ди­те, но и од не­ре­а­ли­зи­ра­ни, а по­са­ку­ва­ни го­ле­мо­др­жав­ни идеи од Ал­бан­ци­те во ре­ги­о­нот и во Ма­ке­до­ни­ја. Се­то оп­то­ва­ру­ва­ње до­дат­но го комп­ли­ку­ва и ме­ѓу­на­род­на­та за­ед­ни­ца со на­мет­ну­ва­ње на пре­се­да­нот со пре­и­ме­ну­ва­ње со акро­ним и обез­ли­чу­ва­ње на ма­ке­дон­ски­от иден­ти­тет на на­ро­дот и на кул­тур­на­та по­себ­ност во за­ме­на за ме­ѓу­на­род­но приз­на­ва­ње, што и по 25 го­ди­ни е зна­чај­но и не­из­беж­но пра­ша­ње при ма­ке­дон­ско­то ме­ѓу­на­род­но по­зи­ци­о­ни­ра­ње и, се­ка­ко, вна­треш­ни­те по­ли­тич­ки кри­зи.
Бес­по­треб­но е да се нав­ле­гу­ва дла­бо­ко во опи­шу­ва­ње на оваа со­стој­ба, до­вол­но е да се про­чи­та­ат по­ра­ки­те што пос­лед­ни­от ме­сец се упа­те­ни од Ср­би­ја, Бу­га­ри­ја и од Гр­ци­ја. По­се­бен удел за­зе­де ди­рект­но­то вме­шу­ва­ње на Ти­ра­на, а по­тоа и на При­шти­на, за кре­и­ра­ње на се­ал­бан­ска­та пла­тфор­ма, чи­ја­што со­др­жи­на ди­рект­но нав­ле­гу­ва не са­мо во вна­треш­но­по­ли­тич­ки­те акту­ел­ни од­но­си во Ма­ке­до­ни­ја, ту­ку и во уни­тар­ни­от ка­ра­ктер на др­жа­ва­та. От­ту­ка, раз­бир­лив е мо­ти­вот за по­ну­да­та од Со­ци­ја­ли­стич­ка­та пар­ти­ја до си­те по­ли­тич­ки пар­ти­ја за за­зе­ма­ње на­ци­о­на­лен став за ос­нов­ни­те по­зи­ции.
-Ние не­ма­ме на­ци­о­на­лен кон­сен­зус за ос­нов­ни­те стра­те­ги­ски по­зи­ции на Ре­пуб­ли­ка Ма­ке­до­ни­ја. Не са­мо за проб­ле­мот што го на­мет­ну­ва со­сед­на Гр­ци­ја око­лу име­то на др­жа­ва­та, тоа е са­мо дел од кор­пу­сот пра­ша­ња што тре­ба да би­дат на­ве­де­ни во пла­тфор­ма­та и ка­ко та­кви да би­дат при­фа­те­ни од си­те по­ли­тич­ки фа­кто­ри од др­жа­ва­та, без ог­лед да­ли се ма­ке­дон­ски по­ли­тич­ки пар­тии, зна­чи со мно­зинс­тво ма­ке­дон­ски гра­ѓа­ни, или се пар­тии од на­ро­ди­те во Ре­пуб­ли­ка Ма­ке­до­ни­ја, Бош­ња­ци, Ср­би, Ро­ми, Тур­ци, да не ги на­бро­ју­ва­ме си­те. За дру­га­та стра­на, ал­бан­ски­от по­ли­тич­ки кор­пус – тие ве­ќе се одре­ди­ја. Пар­ти­и­те пот­пи­шаа та­ква пла­тфор­ма, из­ле­гоа со тие пет ба­ра­ња кои се не­ра­зум­ни и око­лу дво­ја­зич­но­ста и око­лу дру­ги­те пра­ша­ња. Зна­чи, тоа е ини­ци­ја­ти­ва­та на Со­ци­ја­ли­стич­ка­та пар­ти­ја, ко­неч­но се­ри­оз­но да се раз­мис­лу­ва. Има­ме мно­гу ло­шо искус­тво из­ми­на­ти­те 25 го­ди­ни за­тоа што не мо­же­ме да се до­го­во­ри­ме око­лу ос­нов­ни стра­те­ги­ски ра­бо­ти за ид­ни­на­та на др­жа­ва­та и за ид­ни­на­та на на­ци­ја­та. Ка­ко мо­же­ме да има­ме ви­зи­ја за раз­вој на др­жа­ва­та, кра­тко­роч­на или дол­го­роч­на, не е важ­но да­ли за 5, 10 или 50 го­ди­ни, ако не­ма­ме ос­но­вен до­ку­мент око­лу кој си­те ќе се при­др­жу­ва­ат, без ог­лед кој ќе би­де на власт, ед­ни или дру­ги?, об­јас­ну­ва­ат ини­ци­ја­то­ри­те.
Пла­тфор­ма ка­ко га­рант за кре­ди­бил­ни из­бо­ри и кре­ди­би­лен по­пис
Во кон­текст на акту­ел­на­та ини­ци­ја­ти­ва од Со­ци­ја­ли­стич­ка­та пар­ти­ја, не е пра­ша­ње да­ли не­до­сти­га ма­ке­дон­ска се­оп­фат­на пла­тфор­ма со ко­ја би се за­цр­та­ле на­ци­о­нал­ни­те и др­жав­ни­те ин­те­ре­си, ту­ку зо­што не­кој би оста­нал на стра­на од кре­и­ра­ње та­ков до­ку­мент? Ини­ци­ја­то­ри­те ве­лат де­ка се­ри­оз­на ини­ци­ја­ти­ва мо­ра да има се­ри­о­зен при­стап, а тој се­ри­о­зен при­стап ба­ра и ре­ал­но при­фат­ли­во вре­ме во кое би тре­ба­ло да се да­де и од­го­вор. А, ка­ко ќе од­го­во­рат за­ви­си од по­ли­тич­ки­те пар­тии, до­да­ва­ат од та­му.
– Се­га е вре­ме ко­га се­кој тре­ба да по­не­се од­го­вор­ност и за тоа да бе­ле­жи исто­ри­ја­та да­ли пра­вил­но по­ста­пил или по­гре­шил. Ние сме­та­ме де­ка сме во пра­во и де­ка, по­крај 25 го­ди­ни не­до­стиг на ва­ков стра­те­ги­ски до­ку­мент за ма­ке­дон­ски­от на­род и за ма­ке­дон­ска­та др­жа­ва, е вре­ме ко­га тре­ба тој да се ста­ви на хар­ти­ја, за кој би­ло да е на че­ло на др­жа­ва­та да не смее да по­мис­ли да ги пре­ми­не тие, ус­лов­но ка­жа­но, цр­ве­ни ли­нии кои за­се­га­ат во са­ма­та су­шти­на на ма­ке­дон­ско­то по­сто­е­ње и на на­ци­ја­та и на др­жа­ва­та, об­јас­ну­ва­ат со­ци­ја­ли­сти­те.
Мо­же­би до­кол­ку по­сто­е­ше та­ков до­ку­мент, во ва­кви мо­мен­ти, не­ма­ше да се дој­де до си­ту­а­ци­ја во ко­ја на „кре­ди­бил­ни из­бо­ри“ би се тр­гу­ва­ло со уни­тар­ни­от ка­ра­ктер на др­жа­ва­та, би се ну­де­ла де­цен­тра­ли­за­ци­ја на без­бед­нос­ни­те стру­кту­ри и би се ба­ра­ло ре­де­фи­ни­ра­ње на др­жа­ва­та во дел од по­ли­тич­ки­те по­ну­ди и пла­тфор­ми за ко­а­ли­ци­ра­ње. До­тол­ку што „кре­ди­бил­но­ста“ на пос­лед­ни­те из­бо­ри пре­ви­де де­ка во др­жа­ва ка­де што по­ли­тич­ки­те бло­ко­ви се и прем­но­гу де­фи­ни­ра­ни по на­ци­о­нал­на ос­но­ва, одед­наш со­ци­јал­де­мо­кра­ти­ја­та ка­ко иде­о­ло­ги­ја ста­на мно­гу бли­ска на ру­рал­ни­те сре­ди­ни со ал­бан­ско на­се­ле­ние. Или, пак, де­ка на гла­са­ње учес­тву­ва­ше и гра­ѓан­ско здру­же­ние спро­тив­но на за­ко­нот, или де­ка бро­јот за же­ни-кан­ди­да­тки на ли­сти­те за ед­ни ва­же­ше, а за дру­ги – не.
При­фа­ќа­ње­то ед­на ва­ква пла­тфор­ма би зна­че­ло и за­лож­ба да се за­ста­не со не­ги­ра­ње на из­бор­ни­те ре­зул­та­ти, но и ре­дов­но одр­жу­ва­ње по­пис. Осо­бе­но кре­ди­би­лен по­пис ка­ко ос­но­ва за дејс­тву­ва­ње по онаа дру­га рам­ка ко­ја про­из­ле­зе ка­ко пос­ле­ди­ца на 2001 го­ди­на, но и ка­ко кре­ди­би­лен до­ку­мент кој би фр­лил дру­го свет­ло на се­ал­бан­ска­та пла­тфор­ма.
-Во таа пла­тфор­ма си­гур­но де­ка ќе ста­не збор и за по­пис. За по­пис е по­треб­но да се соз­да­дат ус­ло­ви и, ме­ѓу дру­го­то, тре­ба да се из­ме­ни за­ко­нот. Вто­ро, ка­ко што тре­ба­ше из­бо­ри­те да би­дат кре­ди­бил­ни, тре­ба и ре­зул­та­ти­те од тој по­пис да би­дат кре­ди­бил­ни. Сво­е­вре­ме­но, си­те ги зна­е­ме при­чи­ни­те зо­што бе­ше за­прен про­це­сот на по­пи­шу­ва­ње во 2011 го­ди­на. Исто­вре­ме­но, ЕУ се ја­ви ка­ко фа­ктор кој со свои прет­став­ни­ци са­ка да учес­тву­ва во ид­ни­от по­пис кој би се спро­вел во Ре­пуб­ли­ка Ма­ке­до­ни­ја. Не ни е нам тол­ку по­са­ку­ва­но при­сус­тво­то на екс­пер­ти од ЕУ, ту­ку нив­но­то при­сус­тво, пред сѐ, би би­ло по­твр­да на ве­ро­до­стој­но­ста на ре­зул­та­ти­те од по­пи­сот кои би би­ле при­фа­те­ни, ме­ѓу дру­го­то, и од ме­ѓу­на­род­на­та за­ед­ни­ца. Од тие при­чи­ни е важ­но за нас ед­но ме­ѓу­на­род­но при­сус­тво во на­со­ка на по­твр­да од ре­зул­та­ти­те на по­пи­сот, до­да­ва­ат ини­ци­ја­то­ри­те на пла­тфор­ма­та.
Ви­стин­ско­то пра­ша­ње кое се на­мет­ну­ва по оваа ини­ци­ја­ти­ва за ма­ке­дон­ска пла­тфор­ма е ка­ко ќе од­го­во­ри СДСМ на по­ви­кот. За са­мо не­кол­ку де­на ма­ке­дон­ска­та јав­ност бе­ше све­док де­ка СДСМ ве­ќе не е пар­ти­ја „од ма­ке­дон­ски­от блок“. Пр­во, прет­став­ни­кот на ал­бан­ска­та ди­јас­по­ра во ед­но те­ле­ви­зи­ско ин­терв­ју по­со­чи де­ка СДСМ не е пар­ти­ја на Ма­ке­дон­ци­те, за по­тоа и Зо­ран За­ев, ли­де­рот на пар­ти­ја­та, на из­лез од пре­тсе­да­тел­ски­от ка­би­нет, да ре­че де­ка СДСМ ве­ќе не е ма­ке­дон­ска пар­ти­ја. Ини­ци­ја­то­ри­те ве­ту­ва­ат де­ка ќе по­че­каа на од­го­во­ри­те од по­ли­тич­ки­те акте­ри, а по­тоа ќе со­оп­штат кој од­го­во­рил по­зи­тив­но кој не­га­тив­но на по­ви­кот на ини­ци­ја­ти­ва­та за пла­тфор­ма.Со­ци­ја­ли­стич­ка­та пар­ти­ја на Ма­ке­до­ни­ја по­ви­ка на обе­ди­ну­ва&shy