Информациите тука е резиме врз основа на практиката на Европските кориснички центри и консултации, објавено од јануари 2014 година до крајот на јули 2015 година.Проверка на цената, како и дали трговецот и автомобилот всушност постојат, се првите работи што треба да ги направите кога ќе се одлучите да купите автомобил. Практиката на ЕПЦ покажува дека купувачите се заинтересирани претежно за цената, а често не се проверува постоењето на трговецот.
Пред договорот
Се прашува за серискиот број на автомобилот, условот на копија од потврдата за регистрација, од фактурата за првичното купување (ако колата е втора рака), како и километражата, ќе ви овозможи да добиете идеја за продавачот и за реалната вредност на автомобилот.
Естонската патна администрација нуди онлајн сервис преку кој може да се проверат основните параметри и прегледи на автомобилот досега, пред тој да се купи преку интернет. Шведската транспортна агенција исто така, обезбедува слични онлајн услуги. Иако тоа не е секогаш лесно да се добие информација дали дадениот автомобил не е украден.
Генерално се препорачува да се избегнуваат сите претходни плаќања на готовина или банкарски трансфери кон странски сметки и да се погледнува со сомнеж кон продавачи кои ги дозволуваат само овие начини на плаќање. Препорачливо е да се плаќа со кредитна картичка, бидејќи во случај на проблеми може да се прибегне кон оспорување на плаќањето.
Во извештајот е обрнато посебно внимание кон два типа измами, на кои може да станат жртви корисниците при купување на автомобил зад граница – клонирање и менување на километражата.
Во Германија, менување на километражата е казниво со затвор од 1 година или парична казна. Во Франција санкцијата е до две години затвор и парична казна од 37 500 евра, а во Словачка – глобата е 266 евра. Во исто време, дури во пет земји може да се добијат информации за реалните поминати километри на автомобилот пред купувањето. Во Белгија и Холандија корисниците добиваат соодветно т.н. „Car-Pass“ или „NAP document“, каде е снимена оваа информација. Во Велика Британија километражата може да се провери со проверка на записите од MOT (годишни технички прегледи).
На сајтот на Шведската транспортна агенција корисниците можат да најдат податоци за соодветната километражата од последната техничка проверка. Во Унгарија, исто така може да се направи ваква проверка.
Клонирање е давање на идентитет на друга кола, која веќе е регистрирана. Корисниците често разбираат дека биле жртви на ваква манипулација кога добиваат акти за неплатени казни за паркирање или за брзо возење. Во таков случај тие треба да докажат дека не биле таму.
За време на нарачка
Откако ќе се утврди легитимитетот на трговецот, добро е да се провери и квалитетот на автомобилот. Според минималните барања на Директивата 2009/40 лесните автомобили треба да се тестираат 4 години по првата регистрација, како и на секои 2 години потоа. Некаде сепак е задолжително да се достават слични документи за техничка исправност. Еден од исклучоците е Франција, каде што треба да има преглед 6 месеци пред продажба и извештајот од него треба да му се обезбеди на купувачот.
Купениот автомобил мора да помине на технички преглед и во земјата каде што живее корисникот пред да биде регистрирана. Писмен договор за продажба не е потребен , но обично таков треба за регистрирање на автомобилот. Така е во Германија, Италија, Луксембург, Романија и Шведска. Кај нас договорот мора да биде во писмена форма и заверен на нотар. Потрошувачите треба да се уверат дека договорот ги содржи податоците барани од законодавството на земјата за продажба и регистрација.
За да се регистрира автомобил кој претходно бил во сопственост на друга страна, купувачот треба да достави сведоштвото за регистрација на надлежните органи. Продавачот мора да му обезбеди на корисникот уверение за регистрација, што е во Австрија, Бугарија, Германија, Луксембург, Словачка и Шведска, кој е во два дела (голем и мал талон).
Корисникот треба да се увери дека ги добива и двата дела или регистрацијата може да биде одбиена во неговата земја. Покрај тоа, двата дела на регистрацијата покажуваат дека автомобилот не е заложен. Корисникот треба да се консултира со продавачот дали може да му обезбеди Европски сертификат за сообразност (COC). Ако нема таков сертификат или е изменет, таков треба да се издаде од органите кои ќе го регистрираат возилото во земјата, каде што живее купувачот.
Искуството на ECC-Net покажува дека често корисниците треба да платат за тестовите и за тоа е потребно време. Во Франција постапката може да трае до 6 месеци и да чини над 1.500 евра. Според студија на секторот за автомобили за втора употреба од белгиската Сојузна јавна служба за економија, во 2014 година најголем број нарушувања биле поврзани со нелегални готовински плаќања (47%), проследени со измами во досег и неисполнување на обврските поврзани со гаранцијата (и двете по 18%).
Добро е да се има предвид дека при влез и излез од земјата со голема количина на готовина (над 10 000 евра) може да се поднесе царинска декларација.
По купувањето
Кога ќе одлучите да го однесете автомобилот дома, треба да се стават привремени (транзитни) броеви ако регистарските таблици се отфрлени. Националните правила за овие привремени броеви се разликуваат и треба да се проучат однапред – не се секаде дозволени. Автомобилот треба да има и осигурување. Совет е да побарате помош од продавачот да ги организира транзитните броеви и краткорочното осигурување во земјата каде се спроведува договорот, иако во суштина тоа не е негова обврска.
Плаќањето на ДДВ е главен проблем при слични трансакции, бидејќи во различни земји различно изнесуваат. Според податоците од септември 2015 година, стапките се движат помеѓу 17% и 27%. ДДВ е наплатлив во земјата на регистрација, ако автомобилот е нов (до 6 месеци од датумот на првата регистрација или до 6.000 километри километража) или ако исполнува одредени услови, што значи дека продавачот е должен да го продаде, без да вклучува данок во цената.
Во пракса, за нови автомобили некои продавачи бараат исплата на ДДВ како депозит. А тој се враќа, откако автомобилот ќе биде регистриран во земјата на корисникот.
Во Германија, на пример, практично нема продавач кој продава нов автомобил, без да побара сличен депозит. Половните автомобили се продаваат со вклучен ДДВ и продавачот по договорот го префрла износот на релевантните финансиски власти.
Практиката покажува дека комерцијалните гаранции (кои се и подолги) стануваат честа појава. При купувањето на нов или половен автомобил може да бидат дадени следните гаранции:
Задолжителна законска гаранција. Таа дава право на корисникот да добие поправка или замена за дефект во автомобилот или во некои случаи – целосна замена.
Комерцијална гаранција дадена од производителот. Обично бесплатна, како дел од комплетната цена – пример за 3 години или за километража од 100 000 км.
Дополнителна стопанска гаранција. Предложена од продавачот или производителот, или дури и од трета страна, со доплата.Проверка на цената, како и дали трговецот и автомобилот всушност постојат, се првите работи што треба да ги направите кога ќе се одлучите да купите
