Досега, како човештво, се имаме сочувано со вирусни закани, вклучително и со пандемии, но светот не се исклучува за секоја нова сезона на зарази.
Што е тоа што го прави коронавирусот посебен? Кои „каприци“ на неговата биологија претставуваат единствена закана за нашето тело и нашите животи?
Мајстор за измама
Во раните фази на инфекцијата, вирусот е во состојба да го измами телото. Коронавирусот често се шири во белите дробови и дишните патишта, а сепак нашиот имунолошки систем смета дека сè е во ред.
„Овој вирус е брилијантен, ви овозможува да создадете фабрика за вируси во вашиот нос, а да се чувствувате добро“, изјави за BBC професорот Пол Ланер од Универзитетот во Кембриџ.
Клетките на нашето тело почнуваат да ослободуваат хемикалии, наречени интерферони, откако вирусот ќе ги киднапира, што е предупредувачки сигнал за остатокот од телото и имунолошкиот систем. Но, коронавирусот има „неверојатна способност“ да го исклучи ова хемиско предупредување, вели професорот Ланер, „тоа го прави толку добро што дури и не знаете дека сте болни“.
Тој исто така додава дека кога гледате заразени клетки во лабораторијата, не можете да кажете дека се заразени, а сепак тестовите покажуваат дека вирусот е присутен.
„Удри и бегај“
Количината на вирус во нашето тело започнува да достигнува врв еден ден пред да се појават симптомите. Но, потребно е најмалку една недела пред COVID-19 да напредува до точката каде што луѓето имаат потреба од болничко лекување.
Вирусот е како опасен возач што бега од местото на настанот. Тој се префрлил на следната жртва долго пред лицето да се опорави или да умре. Звучи грубо, но „на вирусот му е сеедно“ дали ќе умрете, бидејќи тој веќе се раширил, вели професорот Ланер.
Ова е огромен контраст во однос на оригиналниот вирус САРС, кој избувна во 2002 година. Тогаш, луѓето беа најмногу заразни неколку дена откако ќе се разболеа, па затоа беше лесно да се изолираат.
Вирусот е нов, затоа нашите тела се неподготвени
Во текот на 2009 година постоеја огромни стравови поради H1N1, или свинскиот грип. Сепак, се покажа дека не е ни приближно толку смртоносен како што се очекуваше бидејќи постарите лица веќе имаа одредена заштита.
Новиот вид беше доволно сличен на оној што го имавме во минатото. Постојат уште четири човечки коронавируси кои предизвикуваат симптоми на настинка.
„Ова е ново, затоа не сметаме дека таму има многу претходен имунитет“, вели професорката Трејси Хасел од Универзитетот во Манчестер.
„Новоста“ на Sars-CoV-2, вели таа, може да биде „значителен шок за вашиот имунолошки систем“.
Овој недостиг на претходна заштита е споредлив со тоа кога Европејците со себе ги донеле сипаниците во Новиот свет, предизвикувајќи зараза со смртоносни последици, посочува професорката.
Градењето на имунолошка одбрана од нула е сериозен проблем за постарите лица, бидејќи имунолошкиот систем се забавува. Учењето да се бори против нова инфекција вклучува многу обиди и грешки на имунолошкиот систем. На постари години, Т-клетките, основните компоненти на имунолошкиот систем, се произведуваат помалку, па затоа е потешко да се најдат оние кои можат да се одбранат од коронавирусот.
Му прави необични и неочекувани работи на телото
COVID-19 започнува како болест на белите дробови, а дури и таму прави невообичаени работи и може да влијае на целото тело.
Професорот Мауро Џака од лондонскиот Кралски колеџ вели дека многу аспекти на COVID-19 се „единствени“ за оваа болест, па затоа таа навистина се разликува од која било друга вообичаена вирусна болест.
Тој вели дека вирусот е повеќе од само убивање на белодробните клетки, тој ги „корумпира“. Се гледа дека клетките се спојуваат во масивни и неисправни клетки, наречени синциција, и тие се чини дека се лепат еда за друга.
Професорот Џака вели дека белите дробови можат да се обноват по тежок грип, но тоа не се случува и по COVID-19.
„Тоа е прилично необична инфекција“, рече професорот.
Згрутчувањето на крвта, исто така, невообичаено „се расипува“ при заболување со COVID-19, за што сведочат бројни приказни на лекари кои не можеле да влезат во крвотокот на пациентот, бидејќи веднаш бил блокиран од згрутчена крв.
Згрутчувањето на крвта во крвта е „200, 300-400 проценти повисоко“ од вообичаеното кај некои пациенти со КОВИД, вели професорот Беверли Хант од лондонскиот Кралски колеџ.
„Искрено, во мојата прилично долга кариера, никогаш не сум видела група на пациенти со толку леплива крв“, рече професорката Хант.
Овие фактори кои влијаат на целото тело можат да бидат последица на клеточните врати преку кои вирусот преминува да ги инфицира клетките – наречени рецептори ACE2.
Тие се наоѓаат низ целото тело, вклучувајќи ги крвните садови, црниот дроб и бубрезите, како и белите дробови. Вирусот може да предизвика тешко воспаление кај некои пациенти, што прекумерно го активира имунолошкиот систем и има штетни ефекти врз остатокот од телото.
Прекумерна дебелина
Боледувањето од COVID-19 е полошо ако имате прекумерна тежина, бидејќи преголемиот струк го зголемува ризикот од потреба од интензивна нега или ризикот од смрт.
Ова е невообичаено. Неговата силна поврзаност со прекумерната дебелина е нешто што не сме го виделе со други вирусни инфекции. Со други белодробни заболувања, гојазните луѓе често се опоравуваат подобро.
Се чини дека ова е специфичност на КОВИД и пандемскиот грип, за разлика од обичниот грип, вели професорот Сер Стивен О’Рајли од универзитетот Кембриџ.
Механизмот што стои зад ова е дека маснотиите што се акумулираат во телото, во органи како што е црниот дроб, предизвикува метаболички нарушувања кои изгледаат лошо во комбинација со коронавирусот.
Прекумерно дебелите луѓе имаат поголема веројатност да имаат поголемо ниво на воспаление во телото и протеини што можат да доведат до згрутчување.
