Истражувачкото новинарство на подкастот Spiralkampagnen доби досиеја кои укажуваат дека на Гренланд, помеѓу 1966 и 1970 година, на околу 4.500 жени и девојки (половина од сите Гренланѓанки на репродуктивна возраст) им била ставена спирала.
Катрине Јакобсен имала 12 години кога го ставила имплантот, кој го носела речиси 20 години, трпејќи силни болки и компликации. Конечно мораше да и ја извадат матката и никогаш не родила деца. “Тоа имаше големо влијание врз мојот живот. Никогаш никому не сум кажала за тоа. Отсекогаш мислев дека сум сама во ова.”
Данска и Гренланд започнаа заедничка истрага за контрацептивни практики што данските лекари ги спроведуваат на Гренландските Инуити долги години. Лекарите вметнувале интраутерини уреди во илјадници девојчиња и жени Инуити во текот на 1960-тите и 1970-тите.
Меѓу споменатите девојки била и 60-годишната Наја Либерт, која на 13-годишна возраст по рутински училишен лекарски преглед била испратена во болница на поставување имплант.
Навистина не знаев што е тоа бидејќи тој никогаш не ми го објасни процесот или не ме праша за дозвола – изјави тaa за Би-Би Либерт, кој тогаш живееше во Маниикок, град на западниот брег на Гренланд.
Јас бев исплашенa. Не можев да им кажам на моите родители. Сè уште бев девица. Сè уште не сум бакналa момче. Се сеќавам на лекари во бели мантили, можеби и медицинска сестра беше таму. Видов метална рамка на која морав да ги раширам нозете. Сè беше многу страшно – вели тој.
Либерт вели дека лекарите никогаш не побарале дозвола од нејзините родители, туку ги испратиле нејзините други соученици на истата процедура, но тие не разговарале за тоа бидејќи целата работа била преголем шок за нив. Либерт отвори Фејсбук страница на која жртвите на оваа присилна контрацепција можат да ги споделат своите искуства и да си помагаат меѓусебно да ја преработат траумата. Повеќе од 70 жени веќе се приклучија на групата.
Контрацепција за половина од жените во Гренланд
Истражувачкото новинарство на подкастот Spiralkampagnen доби досиеја кои укажуваат дека во Гренланд, помеѓу 1966 и 1970 година, околу 4.500 жени и девојчиња (половина од сите Гренланѓанки на репродуктивна возраст) имале ставено спирала. Процедурите се вршеле се до средината на 1970-тите, но не е јасно на колку од овие жени всушност им било објаснето за постапката или добија согласност.
Меѓу нив имало и 12-годишни девојчиња, од кои неколку велат дека никој не им ја објаснил процедурата. Има и неколку кои никогаш не успеале да забременат, за што го обвинуваат имплантот.
Толку многу жени ме контактираа. „Се чинеше дека колку се помлади девојките, толку повеќе имаа компликации по имплантацијата“, рече Либерт.
Арнангуак Поулсен го добила имплантот на 16-годишна возраст кога била во интернат за студенти од Гренланд на данскиот остров Борнхолм во 1974 година.
Темни остатоци од колонијалното размислување
Сорен Руд, историчар од Универзитетот во Копенхаген, смета дека мотивацијата за вметнување влогови била делумно финансиска, а делумно резултат на колонијални ставови.
- Постои очигледен интерес за обид да се ограничи растот на населението. Ова ја намалува тешкотијата да се најде сместување и медицинска нега за домородците, рече тој.
Друга тенденција за овој тип на контрацепција е високата пропорција на самохрани мајки. Лекарите дури пишуваа за спиралата во списанија и ја нарекоа голем успех. Податоците покажуваат дека откако започна оваа практика, бројот на раѓања на Гренланд е преполовен за само неколку години.
Катрине Јакобсен имала 12 години кога го ставила имплантот, кој го носела речиси 20 години, трпејќи силни болки и компликации. Конечно мораше да и ја извадат матката и никогаш не родила деца. “Тоа имаше големо влијание врз мојот живот. Никогаш никому не сум кажала за тоа. Отсекогаш мислев дека сум сама во ова.”
Истрага за геноцид?
Денес, спиралите се мали и во форма на Т, но оригиналните модели од 1960-тите беа многу поголеми и во форма на S. Гинекологот од Nuuk Авија Сигстад за Би-Би-Си изјави дека таквите модели предизвикуваат повеќе крварење, болка и зголемен ризик од инфекција кај жените кои никогаш не биле бремени претходно. Во 1990-тите, Зигстад и нејзините колеги се сретнале со многу жени кои имале проблем да забременат и не ни знаеле дека имаат вграден имплант. Кај некои е вметната по абортус.
Советот за човекови права на Гренланд веќе жестоко реагираше и повика на истрага.
- Мораме да истражиме за да откриеме дали тоа е всушност геноцид – изјави претседателот на Советот Кивиок Левстроем.
Министерката за здравство на Гренланд, Мими Карлсен, рече дека е императив Гренланд да учествува во истрагата за „да се дојде до дното на работата“. Заедничката истрага се очекува да трае две години.
Аферата доаѓа по серијата други контроверзни инциденти кои го ставија под лупа историскиот однос на Данска со Гренланд. Во март, Данска им се извини на шестмина Инуити кои беа одвоени од нивните семејства и испратени во Данска во 1950-тите како дел од неуспешен социјален експеримент. Владата им исплати и отштета.
Во летото, парламентот на Гренланд го одобри создавањето на специјална комисија за испитување на данската деколонизација по 1953 година.
Пронајдете не на следниве мрежи:
