Специјалниот претставник на ЕУ за дијалог меѓу Белград и Приштина, Мирослав Лајчак и специјалниот пратеник на САД за Западен Балкан, Габриел Ескобар, треба прво да пристигнат во главниот град , заедно со претставниците на францускиот и германскиот претседател, Емануел Бон и Јенс Плетнер. , а потоа може да посетат и други официјални лица.

Претходно беше најавено дека ќе им се придружи и високиот советник во американскиот Стејт департмент Дерек Скол, но тоа во меѓувреме беше напуштено.

За очекување е на маса да се најде француско-германскиот предлог , кој на почетокот на септември им беше даден на проверка на двете страни, а зад кој стојат Бон и Плетнер.

„Првиот чекор кон договор“

Во меѓувреме и Белград и Приштина испратија свои приговори за тој документ, но, според српскиот претседател Александар Вучиќ, ревидираниот текст се уште е неприфатлив за Србија. Во последната верзија која стигна во јавноста не се споменува признавањето на Косово, но се инсистира дека нема да има блокирање во меѓународните организации.

Затоа се поставува прашањето што може да се очекува од ова доаѓање на специјалци? Дали искусните дипломати сакаат да го искористат моменталниот момент, бидејќи на Косово нема ни најмала криза по ослободувањето на уапсените Срби и отстранувањето на барикадите, да „влетаат“ и да ја решат работата до 24 февруари , крајниот рок. што првично беше најавено за потпишување на договорот или во наредните година дена како што предвидува најновата верзија?

Најреално е дека од сè произлегува јасна рамка за идниот тек на преговорите, бидејќи претходниот не даде резултати, забележува поранешниот дипломат Среќко Ѓукиќ.

– Ова може да биде првиот чекор кон договор за методологијата на идните преговори. Може да се очекува некоја друга форма, шатл-дипломатија или поинтензивни преговори во Брисел. Разговорите досега не беа продуктивни, „раѓаа“ кризи речиси секој месец, а ми се чини дека сега доаѓаат специјалците да ги информираат Белград и Приштина како сето тоа ќе изгледа – забележува Ѓукиќ.

Сепак, поранешниот амбасадор во Белорусија забележува дека не е реално нешто да биде потпишано до 24 февруари, туку дека резултатите мора да дојдат во текот на годината.

– Во следните дванаесет месеци мора да се потпише некаков документ бидејќи искуството од кризите што се случија минатата година покажува дека Косово е најзапалливата точка во Европа. Големото прашање е што се случува зад сцената, и каков документ има на маса – забележува Ѓукиќ.

„И тематскиот регион“

Најважните одредби од предлогот Шолц-Макрон вклучуваат еднакви права за Србија и Косово , неповредливост на границите, почитување на територијалниот интегритет, заштита на националните малцинства и посебен статус на Српската православна црква.

Зад него не стои само Европската Унија, туку и Соединетите Американски Држави, како што јасно кажа Ескобар. На ова укажува и Сузана Грубјешиќ од Центарот за надворешна политика.

– Доаѓањето на Ескобар и Лајчак треба да го покаже единствениот пристап на ЕУ и САД кон решавањето на косовското прашање , што се заснова на француско-германскиот предлог. Бидејќи јавноста сè уште не ги знае деталите за тој план, не верувам дека без подготовка на јавното мислење би можело да се постигне договор за време или веднаш по оваа посета. Она што е сигурно е дека ова е година на сериозни тестови за целиот регион и веројатно крај на поткопување на напорите на Западот да го спречи прелевањето на конфликтот од Украина и цврсто да го врзе регионот за себе – истакнува таа.

Затоа Грубјешиќ вели дека Косово е централна тема, но дека треба да се очекува да биде и регион, бидејќи видливи се и обиди за дестабилизација на БиХ и некои други земји.

– Во сето тоа улога има и Русија, бидејќи иако не може никако да помогне, таа е многу заинтересирана да зачува одредено влијание во регионот, иако историски се повлече од него со напуштањето на Угљевиќ и Слатина пред две децении – заклучува. Грубјешиќ.

Сите верзии на Шолц – Макрон

Шолц – Предлогот на Макрон се појави на почетокот на септември, откако ситуацијата на Косово беше дестабилизирана со одлуката на косовскиот премиер Аљбин Курти да побара пререгистрација на возилата од Србија. Србите од северот на Косово возвратија со барикади, а искрите беа задушени од шатл-дипломатијата на САД и ЕУ.

Тоа беше поттик за францускиот претседател Емануел Макрон и германскиот канцелар Олаф Шолц да ги испратат своите специјални советници, Емануел Бон и Јенс Плотнер, во мисија да го спасат дијалогот. Набргу стигна веста дека не седеле со скрстени раце, а од Париз и Берлин бил испратен предлог за решавање на несогласувањата.

Официјалната копија од тој план досега не е објавена, а неофицијално протекоа две верзии на овој предлог: 13 и 9 точки , а јавно беше кажано дека на маса е и третата верзија.

Првата верзија, која наводно има четири страници, опфаќа период од 10 години и предвидува влез на Косово во ОН без противење од Србија. За возврат, нашата земја добива забрзан влез во ЕУ и значителна финансиска помош.

Вториот е практично копија на договорот меѓу двете Германии, кој е потпишан во 1972 година. Нема експлицитни одредби за независност и независност на двете страни, но содржи одредби за неповредливост на меѓусебните граници и почитување на територијата. интегритет. Со него се предвидува отворање на постојани мисии кои ќе бидат формирани во седиштето на Владата.

Во третата, најнова верзија, има 10 точки, не се споменува меѓусебно признавање, но се споменуваат еднакви права за Србија и Косово, неповредливост на границите, почитување на територијалниот интегритет, заштита на националните малцинства, посебен статус за СПЦ, како и фактот дека ниту една од страните нема да се блокира една со друга во меѓународните организации. Вучиќ само за тоа рече дека не го содржи тоа што Србија го барала.