Просечната возраст на жените кои го раѓаат своето прво дете се пресели во раните триесетти години во повеќето развиени земји во споредба со раните дваесетти години во периодот пред 1970 година.Податоците од САД покажуваат дека бројот на раѓања е намален кај жените помлади од 30 години, додека бројот се зголемува кај возрасната група од 30 до 44 години. Во периодот од 2007 година, бројот на раѓања е зголемен за 15% кај жените над 40 години во споредба со 9% кај жените од возрасната група 35-39 години и 1% кај возрасната група од 30-34 години.Одложувањето на родителството има последици– Трендот на одложување на раѓањето деца постои во повеќето развиени земји и е дел од социолошката и културната еволуција каде раѓањето деца се одложува поради образование, кариера, партнер и индивидуални приватни причини. Одложувањето на родителството како социолошка појава има биолошки последици, односно зголемен ризик од неплодност пред се кај жените, но и кај мажите – вели д-р Милан Миленковиќ, специјалист по гинекологија и акушерство, супспецијалист по репродуктивна медицина и доктор на медицински науки.Според него, жената се раѓа со околу 500.000-1.000.000 јајце клетки, кои се во фаза на одмор до пубертетот.– Хормоналните промени кои настануваат за време на пубертетот ги активираат јајце клетките и тие влегуваат во цикличната фаза на понатамошен развој и созревање, што резултира со овулација, односно ослободување на јајце клетката. Околу 1.000 јајце клетки почнуваат да се развиваат и созреваат, така што само една клетка овулира. Овој процес се нарекува фоликулогенеза и трае околу 6 месеци. Фоликулогенезата продолжува континуирано од пубертет до менопауза. Во просек, жената овулира околу 400 пати во текот на нејзиниот живот, и затоа има околу 400 менструални крварења. Ако бременоста дојде по овулацијата, хормоните на јајниците делуваат на ендометриумот и матката со создавање услови за развој на бременоста.Јајце клетките се „искористуваат“ со текот на времето.Кога не доаѓа бременост, доаѓа до менструално крварење.– Со текот на времето, јајце клетките се „искористуваат“ и ги има сè помалку . Нема матични клетки на јајниците за да се создадат нови јајце клетки. Исто така, со денешното ниво на знаење не е можно да се добијат гамети со 23 хромозоми од телесните матични клетки кои имаат 46 хромозоми. Со возраста опаѓа и квалитетот на јајце клетките, кој станува поизразен по 35-тата година од животот. За време на созревањето, јајце клетките минуваат низ мејоза, процес на клеточна делба. Мејозата има две фази и најчесто се јавува грешка во втората фаза, што резултира со неправилно распоредување на генетскиот материјал внатре во клетката.Стареење на маткатаСтареењето е дегенеративен процес кој влијае на сите клетки во телото, вклучително и на матката.– Матката претходно не беше во фокусот на истражувањето на дегенеративните промени, но последните студии укажуваат на стареење на клетките во сите слоеви на матката, пред се во ендометриумот. Процентот на бремености и раѓања е поголем кај жените под 40 години во споредба со жените над 40 години кога генетски тестираниот ембрион се враќа во матката. Исто така, студиите кои користат донирани јајца покажуваат подобри резултати кај помладите жени.Бројот на сперматозоиди се намалува со возрастаБројот на сперматозоиди кај мажите опаѓа во последните децении и тоа веројатно е дел од еволутивниот процес.– Кај мажите од една клетка се произведуваат 4 сперматозоиди и за сперматозоидите има матични клетки, па тие постојано се обновуваат. Сепак, епидемиолошките студии укажуваат дека кај постарите мажи е потребен подолг временски период пред да дојде до бременост, како и дека ризикот од психијатриски заболувања кај потомството се зголемува со возраста на таткото.Затоа, шансите за бременост се намалуваат по 35-тата година, а тоа особено станува изразено по 40-тата година.– Студија од Израел покажува дека 0,2% од жените имаат дете по 45-годишна возраст, а тоа се жени кои веќе имаат деца. Во кариерата од речиси 30 години работа во големи и мали породилишта во Србија, Норвешка и Шведска, 3 жени родиле дете на возраст од 47-48 години по спонтана бременост.Ин витро оплодување со сопствени јајце клетки по 44-та годинаСтудиите со помал број жени на возраст од 45 години и постари кои биле подложени на ин витро оплодување (ИВФ) покажале дека раѓањето се случило кај 0-1,4% од жените.– Анализа од центар за ИВФ од Њујорк каде се направени 1078 ИВФ процедури во текот на 20 години покажа дека 4,4% од жените на 45-годишна возраст и 0,8% од жените на 46-годишна возраст родиле дете. Кај жени на возраст од 47-49 години. години немало раѓања. Во групата на 47 години, 3,6% од жените забремениле, но сите имале спонтани абортуси. Во возрасната група од 45 и 46 години, процентот на спонтани абортуси е 79-94%.
Публикација од друга њујоршка клиника покажа дека се постигнати 16 бремености од вкупно 728 ИВФ процедури кај жени на возраст од 43-47 години, додека 7 родиле дете, што е 1,04%.
Жените кои родиле дете биле на 43, 44 и 45 години (по две жени во секоја група), како и една која имала 47 години. И во оваа студија, процентот на спонтани абортуси е над 50%.
Една публикација од Тајван покажа бременост и породување по ИВФ на 48-годишна возраст, додека една од Индија, објавена во списанието „Fertilit&Sterility“, покажа породување на 50-годишна возраст по ИВФ со сопствени јајце клетки.
Податоците од регистарот за ИВФ на Австралија и Нов Зеланд покажуваат дека 0,3% од жените постигнуваат потомство со помош на процедурата за ИВФ по 45-тата година од животот.– Треба да се нагласи дека сите жени кои родиле дете имале добра резерва на јајници во однос на нивната возраст или веќе имале дете претходно. Нашето искуство е дека 3% од жените на 44 години раѓаат дете по процедурата на ВТО.Бременост и породување после 40 годиниБременостите по 40-годишна возраст, без разлика дали се спонтани или по ИВФ, бараат зголемен мониторинг со цел да се идентификуваат факторите на ризик и со тоа да се реагира навреме.– Ризикот од прееклампсија (висок крвен притисок, губење на протеини, патолошки хематолошки и биохемиски вредности во крвта), гестациски дијабетес и застој во растот се зголемува со возраста. Овој ризик се зголемува кај бременостите кои настанале по процедурата VTO. ВТО исто така носи некои други ризици како што се крварење за време на бременоста, предвремено породување, деца со помала телесна тежина по „свеж“ трансфер и поголема телесна тежина по трансфер на замрзнат ембрион. Ризикот за Даунов синдром се зголемува од 1:725 на 32-годишна возраст до 1:32 на 45-годишна возраст, додека ризикот за спонтан абортус е над 50% по 44-тата година.
Царскиот рез е почест кај жените над 40 години, но тоа не е правило и овие жени можат да се породат вагинално.
Ин витро оплодување со донирани јајце клеткиРеална опција за раѓање потомство по 40-годишна возраст е ин витро оплодување со донирани јајце клетки.– Шансата за бременост по еден трансфер на ембрион е околу 50-60%, додека кумулативната шанса по три трансфери е околу 70-80%. Треба да се нагласи дека повеќето познати личности за кои слушаме во медиумите кои имале деца во доцните четириесетти и педесетти, тоа го направиле со помош на ИВФ со донирани јајце клетки. Бременоста по VTO со донирана клетка има зголемен ризик и бара соодветна контрола. чЗамрзнување на јајца и ембриониЗамрзнувањето на јајце клетката , доколку жената нема партнер или сака да го одложи раѓањето поради некоја медицинска или приватна причина, е постапка која овозможува потомство со свои јајце клетки и по четириесеттата година од животот.– Ако жената има партнер, а парот сака деца подоцна, ембрионите може да се замрзнат. Во тој случај се врши ВТО и се замрзнуваат ембриони кои го исполнуваат квалитетот за замрзнување. Најдобри резултати се ако јајцата се замрзнат пред 35-та година, но може да се замрзнат подоцна и проценката е индивидуална. Може да се каже дека во случај на замрзнување на јајце клетката, жената е сопствен донатор.Бременост во менопаузаПросечната возраст кога жената влегува во менопауза е 51 година, а еден процент од жените влегуваат во прерана менопауза пред да наполнат 40 години.– Менопаузата може да биде и последица на хируршки третман при отстранување на јајниците или последица на лекување на малигни и имунолошки заболувања со цитостатици и зрачење. Бидејќи овулацијата не се јавува во менопауза и нема јајце клетки, бременоста е можна само ако се користи донирана јајце клетка или ако жената претходно ги замрзнала своите клетки и ембриони. Бременоста за време на менопаузата носи зголемен ризик. Исклучок се жените кои влегле во предвремена менопауза пред 40-тата година од животот. Кај овие жени, во првата година или две по престанокот на менструалното крварење, понекогаш доаѓа до овулација и доаѓа до спонтана бременост.
Едно истражување од Франција кое следело 400 жени помлади од 40 години покажало дека 4% од тие жени родиле дете по спонтана бременост. Многу е важно да се препознае кои жени се изложени на зголемен ризик за предвремена менопауза и да се советуваат да ги замрзнат јајце клетките, или евентуално да направат VTO.
Дали жената може спонтано да забремени ако нема менструација?Жените во менопауза повеќе немаат јајце клетки или се многу малку, но не можат да се активираат.– Кога нема овулација, нема ниту менструално крварење. Бременост кога нема менструација е можна само кај помлади жени кои влегле во предвремена менопауза, и тоа во првата година или две по престанокот на менструацијата. Кај овие жени понекогаш се јавува спонтана овулација, а кај жените кои имаат партнери можна е спонтана бременост, но шансите не се големи.Бременост и полицистични јајнициДруга група на жени кои немаат менструација се помлади жени со синдром на полицистични јајници (PCOS). За нив е карактеристично што има многу јајце клетки, но тие не се активираат и не доаѓа до овулација. Меѓутоа, повремено се случува овулација и жените кои имаат партнер може да постигнат спонтана бременост. Кај жени со PCOS, овулацијата може да се предизвика со лекови и да се изврши VTO, за разлика од жените кои се во менопауза. Дури и кај жени со PCOS, потешко е да се забремени и по 35-годишна возраст.
Спонтаната бременост и породување се ретки по 44-тата година од животот.
Можно е да се забремени со VTO процедурата кај жени постари од 44 години, но шансите се многу мали, особено по 45.
ИВФ по 44 години е прифатливо за жени кои експресно не сакаат донирање јајце клетки, но мора детално да се информираат за шансите за успех, процедурата и финансиската состојба.
VTO не може да го реши биолошкиот фактор на староста на јајце клетките.
VTO со донирана јајце клетка е реална опција за породување во четириесеттите.
Бременоста во менопауза е можна ако жената претходно има замрзнати јајце-клетки или ембриони или после ВТО со донирана јајце клетка.
Породувањето во доцните четириесетти и педесетти години го покренува етичкото прашање за грижата за децата.
Пронајдете не на следниве мрежи:
