Нафтата е еден од најважните ресурси за човештвото. Се користи не само за производство на горива и мазива, туку и како суровина за производство на синтетичка гума, синтетички ткаенини, пластика, детергенти, бои и лакови, ѓубрива, пестициди, восок и многу повеќе.
Сепак, нафтата е необновлив ресурс, што значи дека во одреден момент ќе се исцрпи. Освен тоа, научниците пресметале кога тоа ќе се случи.
Нафтата е производ на остатоци од животни и растенија кои потонале во Земјата. Во текот на стотици милиони години, под влијание на топлина и висок притисок, овие остатоци добиле течна форма и се претвориле во она што ние го нарекуваме нафта.
Нафтата била откриена во Кина, 600 година п.н.е., но нејзината комерцијална експлоатација започнала пред околу 165 години. Познато е дека првиот човек кој вадел нафта за комерцијални цели бил Американецот Едвин Дрејк.
Оттогаш, обемот на потрошувачка на нафта постојано се зголемува, што не е изненадувачки. Денес се користи дури и во прехранбената индустрија. Ова ги наведува научниците да се запрашаат колку години ќе издржиме додека не исчезне целата нафта. На крајот на краиштата, познатите локации брзо се исцрпуваат, а наоѓањето нови станува сè потешко.
Сепак, мора веднаш да нагласиме дека нафтата не може целосно да исчезне, а од една едноставна причина – човештвото едноставно не е во состојба да ја извлече од некои наоѓалишта, пишува Mondo.rs.
Веројатно има огромни резерви на оваа супстанца длабоко во планетата, но сè уште не можеме да ги провериме, а камоли да ги извлечеме. Покрај тоа, нафтата се наоѓа и на тешко достапни места, како што е Антарктикот. Но, тоа се деталите. Главното прашање е колку ќе ни издржи нафтата од сегашните наоѓалишта.
Веќе е познато каде се наоѓа најголемиот дел од светската нафта. Ова во голема мера се должи на фактот дека тектониката на плочи одредува каде се наоѓаат наслагите на нафта. Океанските басени обезбедуваат соодветни услови за акумулација на големи количини растителни и животински остатоци. Движењето на Земјината кора и субдукцијата на плочите една под друга го обезбедува потребниот притисок и температура за формирање на нафта.
Како резултат на тоа, веројатноста за наоѓање резерви на нафта во некои региони е релативно висока, додека во други е многу мала. Со оглед на тоа колку нафта е веќе извлечена, грубо можеме да процениме колку останало. Според истражувањето на Rystad Energy од 2023 година, сè уште има 1,6 трилиони барели нафта на располагање ширум светот.
Покрај тоа, постои нафта што се уште не е откриена, што ја отежнува проценката. Според податоците на Американскиот геолошки институт објавени во 2012 година, сè уште не се откриени наоѓалишта со вкупно 565 милијарди барели нафта. Но, не се знае кога овие наоѓалишта ќе бидат пронајдени и експлоатирани.
За колку години ќе ги исцрпиме познатите резерви на нафта?
Со децении, научниците тврдеа дека резервите на нафта ќе траат 50 години. Оваа бројка не се менува, но зошто е тоа така? Причината е што се пресметува врз основа на познати резерви. Тоа значи дека експертите земаат позната количина на нафта и ја делат со годишната потрошувачка. Бидејќи одвреме-навреме се откриваат нови наоѓалишта, 50-годишната вредност останува речиси непроменета.
Но, нема сомнеж дека во одреден момент веќе нема да може брзо да се надополнат „познатите резерви на нафта“ со нови наоѓалишта. Секое откривање на најпристапните локации ги намалува можностите за нови откритија.
Точно е дека примената на новите технологии го проширува потенцијалот за наоѓање наоѓалишта и внесува одредени промени, но и побарувачката на нафта постепено се зголемува. На крајот, според оваа анализа, побарувачката за нафта ќе ја надмине понудата од наоѓалиштата, а таканареченото течно злато ќе почне да се намалува и исчезне за околу 50 години.
Секако, можно е во иднина ситуацијата да се промени, односно побарувачката за нафта да престане да расте. Во моментов, светот почнува да се оддалечува од нафтата како главен извор на гориво за автомобилите.
На пример, според Меѓународната агенција за енергија, потрошувачката на нафта ќе го достигне својот врв до 2030 година, а потоа ќе почне да опаѓа. Значи, целосно е можно нафтата да трае многу подолго од 50 години. Но, порано или подоцна, човештвото сепак ќе мора да се соочи со нејзиниот недостаток.
