Писмото на Ема Пил до еден безверникПисмото на Ема Пил до еден безверник
Ме изненадивте со тоа што не се појавивте на закажаното место, Алваро. Веројатно не дојдовте поради вашето барање, Алваро, кое не го исполнив, а веќе ви се заколнав дека сум ваша робинка, и со телото и со душата. Но јас никогаш не сум добила таква тешка задача. Баравте да ви напишам есеј за смртта. Велите дека тоа Вас особено би ве интересирало. Дека би ве интересирало гледиштето на една млада девојка за таа работа. Морам да Ви кажам дека ми е малку непријатно, како да се слекувам пред вас, а не ве познавам. Односно, ве познавам само од бистата и од романот, кој инаку ви е прекрасен. Многу ми е драго што вашиот лик ја спознал љубовта, макар и на стари години. Вистинската љубов не познава разлика во години, месеци, еони. Но, за романот другпат. Само да завршам, пред да почнам (колку убава, оптимистичка изјава дека, како што велите Вие, крајот на животот на гасеницата е почеток на животот за пеперугата):значи, имам чувство нанелагодност. Како да му пишувам на човек кој веќе (простете) ја искусил смртта. Како да се допишувам со некој од онаа страна, од светот на сенките. Немојте да се смеете на она што ќе ви го напишам. Знаете дека јас не сумпрофесионален писател и дека сум само студент по медицина, кој чита доста книги.
Значи, почнувам со есејот за смртта.И немојте да се смеете што есејот го започнувам малку белетризирано, со мото кое самата го измислив.
Човеку, зошто сакаш со умот што ти е даден на почетокот од патот, да го сфатиш крајот? Та нели патот го менува умот? Кога ќе дојдеш на крајот од патот, ќе сфатиш дека смртта не им е страшна на оние кои умираат. Едни се боите на лисјата кога ќе тргнеш по патот, други на средината, а сосема поинакви кога ќе стигнеш. И зошто додека е зелено мислиш на жолтото? И твоите очи на почетокот од патот се зелени, и им прилега да гледаат зелено, а не жолто. Жолтото ќе го гледаш кога ќе имаш пожолтени белки во очите, а тогаш и жолтото не ќе ти изгледа жолто, ниту страшно. И зарем не си помислил дека на крајот од патот почнува бескрајна зелена ливада, што ќе ти ги освежи жолтите очи, уморни и црвени?
Живееме во свет. Тоа е најчудната реченица што може да се напише. Да се живее во нешто – тоа е веќе понижувачка ситуација. Да се живее надвор од нешто – тоа есупериорна ситуација. Да се живее, на пример, надвор од стадото, од толпата, од јатото. Големите летаат сами, не во јато. Но да се живее во нешто е во извесна смисла тажно. Тоа живеење во нешто значи странствување, значи да се биде туѓинец во светот. Впрочем, нема човек кој не застанал пред светот и не се прашал: дали сум и јас дел од него, или сум само засаден во тоа што ме опкружува, како туѓинец? Тие чувства на процеп меѓу човекот и светот се зголемуваат уште повеќе кога ќе се погледне во ѕвезденото небо. Тогаш станува јасно дека светот мора да има свој дизајнер, свој творец. И дека светот наликува на книга, затоа што и тој, како и книгите ни испраќа различни пораки. Што сѐ ни говори светот сфатен како голема книга? Ни говори дека темните облаци навестуваат дожд, ни говори дека во природата посилните ги јадат послабите (како и во општеството), дека некои билки се лековити, а некои не, дека можеме да стекнеме повластица ако го собираме медот и плодовите… Но, тој свет ни говори и нешто многу, многу важно. Дури мислам дека и сите други пораки што ни ги кажува тој свет, таа книга отворена, се сведуваат на една единствена порака – дека некое јас ни го говори сето ова. Тоа е како роман кој, покрај тоа што ви говори за некаков свет, постојано ви става до знаење дека има и творец. Замислете дека во некој роман писателот постојано пишува ваква реченица: „Јас, како писател, не се согласувам со тоа што мојот лик сега ќе го каже, ама должен сум да му ја позајмам мојата уста…“Ако е така, ако светот е текст на некаква книга, тогаш тој, како и секој текст – има свој творец. И светот и текстот, покрај тоа што имаат творец, имаат и смисла, односно носат некаква порака, која треба да се разбере. Пораките што ни ги испраќа светот, се разбира, се далеку понеразбирливи од пораките на некој роман. Но сепак, постојат. Ако текстот (на еден роман, на пример) има способност да проектира свет, тогаш и светот сфатен како текст би требало да проектира некаков свет зад себе, свет на смислата. Не мислам тука само на природните, практични пораки – ако расцутат доцна дрвјата, зимата ќе биде долга, или – ако касаат мувите, ќе врне, ако ластовиците летаат ниско – ќе има невреме. Мислам и на тоа дека човек во сѐ сака да пронајде некаква смисла. Никој нема да оспори дека човекот го создал тркалото по углед на сонцето, односно сликата на сонцето кое се тркала по небото и со тоа си овозможил цивилизациски растеж од несогледливи последици; дека подморниците се копија на рибите, а камп-приколките копија на полжавот, авионите копија на птиците, куќата е копија на утробата. Сето тоа се пораки. А што да кажеме за симболите? Тие се доказ дека дури и таму каде што можеби нема јасна порака, ние ја произведуваме. Птицата симболизира копнеж, далечина, идеал. Кој рекол дека е така?За да се убедите дека ние честопати бараме смисла и таму каде што можеби ја нема, легнете на ливада и гледајте во облаците што минуваат над вас. Ќе препознаете милион форми: можно е дури и да составите мала приказна, затоа што никој нема да оспори дека формите на водената пареа брзо се менуваат и претопуваат една во друга, и дека облаците имаат драматична способност за „кадрирање“ и „претопување“ од една сцена во друга. Еднаш, гледајќи така во бели августовски облаци, препознав човек, како Аполон, со огромен фалус, кој бркаше една нимфа. Јасно се распознаваа – требаше човек само добро да се задлабочи и ќе се сетеше на сликовниците со старогрчки митови. Меѓутоа, убавината беше во краткотрајноста на таа слика, речиси во еден миг траење на убавото: од миг во миг, фигурите се менуваа. Нимфата се престори во некаква змија, а фалусот на Аполон „се стопи“, најверојатно затоа што се промени објектот на неговиот копнеж. Знам дека ова ќе го сметате за моја есктравагантна хипереротичност, но јас ве убедувам дека така беше.
Најфасцинантно беше тоа што одеднаш, од устата на одвратното змииште (каква убава парабола и за човековите суштества – пред пет минути нимфа, сега гроза и угроза) – светна молња. И тоа ли е случајно?! Молњата имаше форма на змиски јазик – како чатал. И се разнесе првата попладневна грмотевица, по што го прекинав гледањето на таа исклучително интересна театарска претстава или филм.
Никогаш не дознав: кој е писателот? Кој режисерот? Го има ли воопшто, или се тоа само случајности, како и целиот космос? Има или нема творец? Јас верувам дека има. И дека сопственикот на тоа бесплатно кино од облаци е многу разочаран што бројот на посетители е многу, многу мал. Многу сум разочарана што вие не верувате во Творец, освен ако не провоцирате една мала глупачка.
Повеќе на think.mk
Писмото на Ема Пил до еден безверник
Ме изненадивте со тоа
