Хрватскиот европратеник Маријана Петир учествуваше во четвртокот на 17 март, 2016 во Големата сала на Палатата на Матица хрватска на меѓународниот форум “историските односи на ХСС и ВМРО – соработка, цели, активностите” кои заеднички ги организираа Министерството за политички науки Матица хрватска и Советот на македонското национално малцинство во Загреб.Темата на форумот беше инспирирана од односот на Хрватската селанска партија (ХСС) и Внатрешната македонска револуционерна организација (ВМРО), две национално-ориентирани политички партии. Малку се знае за нивната соработка, која го одбележа полето на заедничкото делување против српската хегемонија во Српското Кралство и потоа Кралството Југославија.
На трибината се поставија прашања за идеолошките постулати на двете партии, успешноста на нивната соработка, но и препреките за остварување на целите со што се означи областа на заедничка акција против српската хегемонија во Кралството на Србите, Хрватите, а потоа на Кралството Југославија.
Д-р Сузана Лечек од Хрватскиот институт за историја, зборуваше за животот и политичките активности на основачот на ХСС Стјепан Радиќ во предавање под наслов “Визии и реалност – идеолошки појдовни точки и активностите на Хрватската селска партија” Доц. д-р. Теон Џинго од Институтот за национална историја од Скопје зборуваше пак за животот и политичката активност на Тодор Александров, лидерот на ВМРО.
Иако хрватскиот и македонскиот народ во Кралството на СХС се нашле под поинаква ситуација. со текот на времето се искристализирала потребата да се создаде заедничка платформа за борба против наметнатиот Видовденски Устав кој прокламирал централистички и унитаристички систем на владеење. Настојувањето на Стјепан Радиќ и неговата Хрватска републиканска селанска партија (ХРСС) на борба за федерализам, во барање за зачувување на историската и национална посебност на Хрватска и хрватскиот народ, брзо навлезе во најшироките маси на хрватскиот народ. Но, создавањето на големото хрватско национално движење предводено од HRSS и Стјепан Радиќ не ги присили владејачките кругови околу народната партија, Демократската партија и судот да ја промени својата политика на централизација и унитарна држава. Од тогаш, постојат напори на HRSS и Стјепан Радиќ за да се создаде фронтови на останатите народи во Југославија кои ќе бидат доволно силни за да ги присилат српските фактори и судот на потребата од ревизија на Видовденскиот Устав. Прва таква можност за обид за контакт и преговори со претставници на македонскиот народ, Стјепан Радиќ имал во странство, во Виена, кога обидот за интернационализација на хрватското прашање се урна, што го принуди Радиќ да поработи на ширење на нивното движење и на другите народи во земјата. Радиќ е посветен на обединување на различни струи на македонското движење, за да го зајакне своjoт пацифистички фронт против белградскио централизам и ја истакна потребата од европските сили за внатрешните реформи во Кралството на Србите, кои не ги бара само хрватскиот народ. (Писмо од лидерот на ВМРО, Тодор Александров до Стјепан Радиќ 1924).
Затоа, интересно беше да се слуша презентацијата на пратеничката Петир, долгогодишен член на ХСС, која од почетокот на својот мандат во Европскиот парламент сесрдно го поддржува пристапувањето на Македонија во ЕУ и во НАТО. Петир во својот говор “Поддршка на Македонија на европскиот пат”, рече таа дека на Македонија неправедно и се блокира отворањето на пристапните преговори. За овој проблем повеќепати има говорено во парламентот, истакнувајќи дека Македонија официјално трева да започнат преговори, а билатералниот спор треба да продолжи да се решава паралелно со македонското усогласување со европското законодавство. Таа додаде дека Македонија не треба повеќе да биде во чекање ниту поради македонскиот народ, ниту поради кредибилитетот на Европската унија. “Македонија и треба на Европската унија не само поради важната геостратешка положба, што дојде до израз и во управувањето со мигрантската криза во која Македонија ги штити надворешните граници на ЕУ, но поради тоа што Македонија е на многу начини исклучителна земја. Македонија има среќни и добронамерни луѓе, одлична храна и вино, и прекрасни природни и културни убавини. Македонија на Европската Унија може да и обезбеди додадена вредност, а јас сум сосема сигурна дека ЕУ со Македонија може да биде уште подобра “, рече Петир.
Пратеничката Петир на публиката им раскажа како за нејзиното иницирање за рестартирањето на пријателство со Македонија во Европскиот парламент наишла на удар од грчки колеги. На инаугурацијата на собирот за пријателство, група грчки пратеници од Радикалната партија Златна зора дошле да и се закануваат со цел предизвикаат инцидентот, но Петир со нејзината човечка реакција ги смирила „бунтовниците”. “Ме праша – кој имаш во Македонија кога така силно застануваш зад нив. Реков дека немам никого – што беше вистина, но тие не веруваа дека некој од чист алтруизам може да се залага за други, бидејќи не ме знаат добро. Денес повторно да ме прашаат кого имам во Македонија, би рекла дека го имам целиот македонски народ “, заклучи Петир и доби громогласен аплауз.
На трибината учествуваа и претставници на Советот на македонското национално малцинство во Хрватска, Министерството за надворешни работи на Република Македонија и Амбасадата на Република Македонија во Република Хрватска, кои ја искористија приликата да и се заблагодарат на Маријана Петир, за нејзината поддршка и труд, адоц. д-р. Теон Џинго ја искористи можноста во знак на благодарност да и ја подарои книгата “Историја на македонскиот народ”.Темата на форумот беше инспирирана од односот на Хрватската селанска партија (ХСС) и Внатрешната македонска револуционерна организација (ВМРО), две
