Дмитриј Фирташ (57), украински мултимилијардер индустријалец кој своето богатство го заработил тргувајќи со гас со Русија, човек кого критичарите го нарекуваат „животот и отровот на независна Украина“, а неговиот сопствен адвокат на суд еднаш го опишал како „моќен човек кој може да влијае на резултатите од политичките избори“, тој веќе осум години живее во егзил во Виена, а токму во австриската престолнина даде интервју за „Фајненшл тајмс“ за актуелната состојба во неговата татковина.
До последен момент бев сигурен дека тоа нема да се случи. Ноќта пред почетокот на нападот, во 23 часот, им реков на колегите: „Путин нема да изврши инвазија, бидејќи ако го направи тоа ќе биде почеток на крајот за него“. Тоа ќе биде крајот на неговиот режим“. Но, за да го разберете Путин, треба да ја разберете историјата на Русија. Што е Русија? Русија е синоним за 1.000 години војна.
За многу Украинци, Фирташ е пред се човекот кој го финансираше враќањето на Виктор Јанукович на претседателската функција во 2010 година. Токму овој корумпиран сојузник на Владимир Путин ја поттикна револуцијата на Мајдан (кога мнозинството Украинци сакаа да го започнат процесот за пристапување во Европската унија, но Јанукович ги игнорираше нивните желби и потпиша меѓудржавен и економски договор со Руската Федерација), кој беше проследено со разорна одмазда на Русија во форма на анексирање на Крим и поттикнување на востанието во Донбас.
Осум години подоцна, дали Дмитриј Фирташ виде дека се подготвува војна во Украина?
До последен момент бев сигурен дека тоа нема да се случи. Ноќта пред почетокот на нападот, во 23 часот, им реков на колегите: „Путин нема да изврши инвазија, бидејќи ако го направи тоа ќе биде почеток на крајот за него“. Тоа ќе биде крајот на неговиот режим“. Но, за да го разберете Путин, треба да ја разберете историјата на Русија. Што е Русија? Русија е синоним за 1.000 години војна. Некој ја нападна Русија или Русија нападна некого – вели тој, цитиран од Јутарни лист.
Фирташ, инаку, има скромно потекло од западна Украина. Како млад, по отпуштањето од војска, започнал претприемничка кариера.
Прво тргувал со прехранбени производи во Москва, а потоа започнал бизнис со продажба на млеко во прав и слични производи во поранешните советски држави во Централна Азија.
Многу брзо, Фирташ почна да го прифаќа евтиниот туркменистански природен гас како платежно средство.
Арбитражата, вели тој, била феноменална. Носеше гас преку Русија и го продаваше во Украина.
А со подемот на Путин, неговата улога како клучен посредник во енергетскиот транзит на Украина го стави во центарот на вниманието.
И така започна долготрајното мешање на Фирташ со игрите за моќ на Кремљ.
Со неговото име се поврзува и организираниот криминал, но овој мултимилијардер тврди дека оваа приказна всушност е гориво за неговите политички непријатели во Украина.
Имено, со години се шушка дека Фирташ влегол во трговијата со гас со помош на Семјон Могиљевиќ, кумот на руската мафија, кој е познат и по својот хрватски дипломатски пасош.
Организираниот криминал тогаш беше ендемичен феномен низ цела Украина, дури влезе и во украинската влада. Да, знаев за Могиљевиќ – свесни беа сите во украинскиот деловен свет, но тој никогаш не ми беше деловен партнер – се брани Фиртас.
Тој се сеќава како во 2006 година бил претседател на Сојузот на работодавачи на Украина – моќната деловна комора на земјата – а новоизбраниот претседател на Украина бил проевропскиот политичар Виктор Јушченко. Негов премиер беше Јанукович.
Јушченко ме покани мене, Јанукович и група министри на состанок. Тој сакаше Украина да влезе во НАТО и му требаше нашата поддршка. Јанукович се спротивстави на идејата, а Јушченко ги загуби нервите. Тој се сврте кон нас и рече: „Запомнете го овој момент, бидејќи додека имаме уште време, а Русија станува посилна, можеме да го направиме тоа. Но, ако наскоро не влеземе во НАТО, Русија ќе нападне“. Потоа го погледна Јанукович и го предупреди: „Ова ќе те удри од глава“. Јанукович излета… А јас, дали бев дел од задкулисните игри од тие години во Киев? Па, јас сум бизнисмен, а не политичар – вели Фиртас за Фајненшл Тајмс.
Заедно со неговиот колега олигарх Ринат Ахметов, тој стана клучен поддржувач на прорускиот Јанукович, што доведе до неговата победа на претседателските избори во 2010 година. Фирташ вели дека не го поддржувал Јанукович поради Русија и геополитиката, туку поради Јулија Тимошенко.
Повеќето западни набљудувачи ја гледаат Тимошенко како проевропски реформатор, хероина од Портокаловата револуција, која храбро се бореше против лизгањето на Украина кон Москва. Таа беше премиер на Јушченко, на местото на непослушниот Јанукович, а потоа се кандидираше за претседател во 2010 година. Но Фиртас размислува поинаку. Со години тој беше „во војна“ со Тимошенко, која и самата беше поранешен енергетски магнат – дури ја нарекуваа „гасна принцеза“.
Ако Тимошенко станеше претседател во 2010 година, ќе ми ги одземеше сите работни места. Мојата поддршка за Јанукович можеби беше цинична, но секако не дојде затоа што Путин ми нареди да го сторам тоа – вели Фирташ.
На прашањето дали верува дека неговата политика на крајот го загрозила суверенитетот на Украина, тој одговара:
Како бизнисмен заработувам пари, го правам тоа… Но да, како Украинец и човек – да, веројатно имало грешки и треба да ги признаам. Разбрав што прават некои украински политичари и разбрав дека тоа не е во ред, но сепак ги поддржав… Мојот сојуз со Јанукович се распадна веднаш откако беше склучен, уште пред Мајдан. Се расипувам кога луѓето се сомневаат во мојот патриотизам. До избувнувањето на војната кај мене работеа 110.000 Украинци во спротивно. И за разлика од многу мои богати колеги, речиси сите заработени пари ги вложив назад во Украина и отворив нови работни места – вели Фирташ.
Украинскиот претседател Володимир Зеленски сега сака да се ослободи од олигарсите во земјата, односно има намера да го ограничи влијанието на луѓето како него во јавниот живот на земјата. И Фиртас се уште е во егзил, благодарение на налогот за екстрадиција на САД за наводен поткуп во индиски рудник за титаниум. Овој мултимилијардер помина кратко време во виенски затвор, но беше ослободен откако плати кауција од 125 милиони евра. Неговите адвокати осум години се борат со американските власти за да докажат дека случајот против него е чисто политички по природа.
Запрашан дали мисли дека САД и Европа треба да испратат повеќе оружје во Киев, Фиртас без двоумење вели да.
Американците, Британците и сите украински сојузници треба да разберат една работа – не можете да бидете полубремени… Приказната „не можеме да ви го дадеме ова, но можеме да ви го дадеме тоа“ е целосна глупост. Ако Западот сега не ја брани Украина, што ќе го спречи Путин да оди понатаму? Затоа што ќе оди понатаму. А кога ќе ги нападне балтичките држави, што ќе прави Европа? Путин ќе оди толку далеку колку што чувствува дека може, освен ако другите не го спречат – вели Фиртас.
Во моментов, вели тој, целото свое внимание го фокусирал на обидот да извлече жито од Украина. Нејзините силоси содржат три милиони тони. Во мај успеал да извезе само 50.000 тони.
Глобалната криза со храна ќе стане многу, многу полоша. Цената на житото може многу брзо да се удвои. Путин ќе направи се што може глобално да манипулира со ситуацијата, вклучително и гладот, што било – заклучи тој.
Пронајдете не на следниве мрежи:
