Кога ќе се спомене просото, поголемиот дел од луѓето помислуваат на храна за птиците, односно за папагали. Сепак, можеби и не е толку познато, но оваа хранлива и вкусна житарка која може да живее и на не толку богати почви, се употребувала од луѓето уште од почетоците на човековата цивилизација.
Освен што е доста хранлив избор (витамини, минерали итн) просото не содржи глутен што го прави погодна храна и за оние со целијакија.
Во зависност од начинот на подготовка, просото може да биде кремасто, како пире од компир, но и со поцврста површина и мека внатрешност, како оризот. Тоа го прави погодно за низа различни рецепти.
Постојат повеќе видови од оваа житарка, односно повеќе бои и облици, но по нашите продавници најчесто можеме да го најдеме излупеното просо со жолта боја.
Најчесто се користи во земјите во развој низ Африка и Азија, но во последно време и кај нас се користи доста често. Во продолжение, 4 причини зошто јадењето просо треба да биде уште почесто, но и кои лица треба да го избегнуваат.
1) Богат нутритивен, но и антиоксидативен извор
Просото е пред сé скробна храна, богата со минерали и витамини.
Во 174g просо се содржат:
◦ 207kcal
◦ 41g јаглехидрати
◦ 2,2g растителни влакна
◦ 6g протеини – просото обезбедува најмногу есенцијални аминокиселини од било која друга житарка. Аминокиселините се градбени единици за протеините, а есенцијални се оние кои телото не може само да ги продуцира, па мораат да бидат внесени преку исхраната.
◦ 1,7 масти
◦ 31% од Дневните Потреби за бакар
◦ 25% од ДП за фосфор
◦ 19% од ДП за магнезиум
◦ 24% од ДП за витамин Б2
◦ 31% од ДП за витамин Б3
◦ 29% од ДП за витамин Б6
◦ 17% од ДП за витамин Б5
◦ 8% од ДП за витамин Б9
◦ 13% од ДП за калциум – најголема содржина на калциум од сите житарки.
◦ 6% од ДП за железо
Просото е богато и со фенолни антиоксиданти, особено ферулична киселина и катехини.
Антиоксидантите се прва линија на одбрана од процесите на хронична инфламација во организмот, предизвикани од оксидативниот стрес.Борбата на организмот со оксидативниот стрес, кој е предизвикан од слободните радикали е од особено значење за намалувањето на хроничните воспалителни процеси, кои пак се вбројуваат помеѓу главните ризик-фактори за повеќе хронични заболувања
Феруличната киселина повеќето студии ја поврзуваат со побрзото заздравување на раните, со заштитата на здравјето на кожата, но даваат податоци и за нејзините силни антиоксидативните својства. Катехините генерално делуваат на заштитувањето од труењата со тешките метали, преку врзувањето со нив во крвотокот.
Сепак, треба да се знае дека концентрацијата на антиоксидантите зависи од бојата на просото, оние потемните имаат поголеми количества.
2) Просото е добра храна за здравјето на срцето
Освен што ова својство се должи на антиоксидативниот ефект, просото е од помош за срцевото здравје и на неколку други начини.
На пример, тоа е добар извор на магнезиум, минерал кој е значаен во регулирањето на крвниот притисок, а во студиите се покажал и како намалувач на ризикот од срцев удар, особено кај луѓето со некакви срцеви заболувања.
Просото е добар извор и на растворливи растителни влакна и одредени протеини, што може да делува на намалување на нивоата на холестерол, но и на маснотиите во крвта.
Знаеме дека високиот процент на холестерол и триглицериди во крвта е помеѓу најзначајните ризик-фактори, кога станува збор за кардиоваскуларните заболувања.
Дополнително, просото содржи фитонутриенти наречени лигнани, кои од користната цревна микрофлора се трансформираат во соединенија(најголемиот дел ентеролактони), кои освен што можат да имаат антиканцерогено дејство, делуваат заштитувачки и во однос на срцевото здравје.
3) Корисна храна и за дијабетичарите, но и за слабеење, дигестивно здравје
Како што веќе споменавме, просото е одличен избор на растворливи растителни влакна и нескробни полисахариди – два типа на недигестибилни јаглехидрати кои ја помагаат контролата на шеќерот во крвта.
Растителните влакна го намалуваат гликемискиот индекс на храната, односно брзината на преминување на глукозата во крвта е успорена. Дополнително, се врзуваат со водата во стомакот и промовираат чувство на ситост и се одлична храна за корисната цревна флора.
Овие факти се корисни, покрај за процесот на слабеење и здравјето на корисната микрофлората, за луѓето со дијабет.
Исто така, споменавме дека просто (како и повеќето полнозрнасти житарки) е богат извор и на магнезиум, минерал кој делува како кофактор за преку 300 ензими, вклучително и ензимите кој имаат улога во метаболизмот на глукозата и инсулинската секреција или лачење.
Сé поголем број студии укажуваат дека освен што полнозрнастите житарки го намалуваат ризикот од кардиоваскуларни заболувања, тие го намалуваат и ризикот од дијабет тип 2.
