„Црните страници на УДБА“ е сведоштво за едно време, бурно време. Период во кој била супресирана каква било мисла што излегувала надвор од „дозволеното“ мислење на номенклатурата на власт. Дали се работело за политичко несогласување на лево, или за тоа како се практикувала тогашната идеологија на КПЈ или, многу почесто за чиста македонска промисла, сеедно, сите биле цел. И најголем дел од нив имале формирани досиеја од тајната југословенска/македонска полиција. Од тие досиеја подоцна се ваделе материјали за прогон, кој завршувал со политичка, а често и со физичка ликвидација. Воопшто не било благопријатно да се биде неистомисленик.Тре­ти­от том од еди­ци­ја­та „Цр­ни­те стра­ни­ци на УД­БА“ со­др­жи ли­ца со раз­ни про­фи­ли, про­го­ну­ва­ни, сле­де­ни и осу­ду­ва­ни по­ра­ди раз­мис­лу­ва­ње раз­лич­но од си­сте­мот. Нас­ло­вен е ка­ко „По­мал­ку поз­на­ти суд­би­ни“, а во не­го се сме­сте­ни 20 до­си­е­ја на 790 стра­ни­ци кои по­ка­жу­ва­ат ка­ко тај­на­та служ­ба ги сле­де­ла сме­тај­ќи ги за лу­ѓе кои вр­шат не­при­ја­тел­ска деј­ност кон си­сте­мот, пишува „Република“.
Еден од по­ин­те­рес­ни­те слу­чаи е до­си­е­то на Вла­ди­мир Па­ун­ков­ски, во кое мо­же да се ви­ди де­ка ин­ста­ла­ци­и­те на УД­БА функ­ци­о­ни­ра­ле и во 2000 го­ди­на, де­сет го­ди­ни по оса­мо­сто­ју­ва­ње­то на др­жа­ва­та, во вре­ме­то ко­га ми­ни­стер за вна­треш­ни ра­бо­ти бе­ше Пав­ле Тра­ја­нов. До­си­е­то по­твр­ду­ва де­ка служ­би­те дејс­тву­ва­ле по ста­ри­те ме­то­ди и по­крај фор­мал­но­то од­во­ју­ва­ње на Ма­ке­до­ни­ја од СФРЈ. Па­ун­ков­ски бил сле­ден по­ра­ди актив­но­сти што ги спро­ве­ду­вал во рам­ки­те на по­ли­тич­ки ек­стре­ми­зам по­ра­ди што му би­ле од­зе­ме­ни пат­ни­те ис­пра­ви.

Во до­ку­мен­тот од 16.02.2000 го­ди­на, со кој се за­тво­ра не­го­во­то до­сие, се ве­ли де­ка „по вра­ќа­ње­то на пат­ни­те ис­пра­ви во 1997 го­ди­на, тој за­ми­ну­ва за Бу­га­ри­ја, а по ме­ну­ва­ње­то на вла­ста во Ма­ке­до­ни­ја, во по­че­то­кот на 1999 го­ди­на се вра­ќа во зем­ја­та и по­втор­но ги ин­тен­зи­ви­ра не­го­ви­те актив­но­сти од по­зи­ци­ја по­ли­тич­ки ек­стре­ми­зам, и исти­от вр­ши и при­пре­ми за ре­ги­стра­ци­ја на та­ка­на­ре­че­но­то „Кул­тур­но друш­тво Ван­чо Ми­хај­лов“.И по­крај по­го­ре­на­ве­де­но­то, по­ра­ди про­тек на по­долг вре­мен­ски пер­и­од, опе­ра­тив­на­та обра­бо­тка „Одрин“ се де­ре­ги­стри­ра, а актив­но­сти­те на Па­ун­ков­ски и на­та­му ќе би­дат сле­де­ни од РУ­ДЕК Охрид во рам­ки­те на без­бед­нос­но ин­те­рес­ни ли­ца кои на­ста­пу­ва­ат од по­зи­ции на по­ли­тич­ки ек­стре­ми­зам“.
По­крај Па­ун­ков­ски, во тре­ти­от том се прет­ста­ве­ни уште 19 по­мал­ку поз­на­ти суд­би­ни на про­го­не­ти, сле­де­ни и осу­де­ни ли­ца:
1. Јор­дан Ам­пов – ин­ди­ви­ду­а­лен зем­јо­де­лец од Ко­ча­ни, сме­стен во анар­хо­ли­бе­ра­ли­сти, вр­ши­тел на ус­на не­при­ја­тел­ска про­па­ган­да.
2. Сло­бо­дан Ба­јра­кта­ро­виќ – прав­ник, се сме­та­ло де­ка вр­ши не­при­ја­тел­ска деј­ност. Жи­ве­ел во Ки­че­во, ли­ни­ја на ра­бо­та: анар­хо­ли­бе­ра­ли­зам. Ре­ги­стри­ран за да се има увид во не­го­ва­та ра­бо­та. Ра­бо­тел ка­ко на­чал­ник на ОНО на СО Ки­че­во. Де­ре­ги­стри­ран ко­га е пре­фр­лен на дру­го ра­бот­но ме­сто.
3. Бла­го­ја Ста­но­ев­ски – ро­дум од При­леп, жи­ве­ел во Скоп­је, прав­ник по про­фе­си­ја. Ли­ни­ја на ра­бо­та: те­ро­ри­зам на ма­ке­дон­ски ек­стре­ми­сти. За­ве­ден во опе­ра­тив­на обра­бо­тка на 04.02.1993 го­ди­на по­ра­ди сом­не­ва­ње за вр­ше­ње зло­у­по­тре­ба на ра­бот­но­то ме­сто. Ра­бо­тел ка­ко управ­ник на ца­ри­нар­ни­ца – Скоп­је.
4. Јор­дан Чи­тку­шов – ус­но об­ви­нет за од­зе­ма­ње ни­ви за вре­ме на вој­на­та и сви­ку­ван е на сос­лу­шу­ва­ње во те­кот на ле­то­то 1945 го­ди­на.
5. Ди­ми­тар Јо­нов­ски – ма­шин­ски ин­же­нер од Ле­рин, из­вр­ши­тел на пис­ме­на не­при­ја­тел­ска про­па­ган­да. Во 1974 го­ди­на во спи­са­ни­е­то „Со­вре­ме­ност“ пе­ча­тел свои твор­би, кои се оце­не­ти ка­ко не­при­ја­тел­ски, во кои зло­на­мер­но е при­ка­жа­на оп­штес­тве­но-по­ли­тич­ка­та со­стој­ба во зем­ја­та и из­вр­шен е атак врз брат­ство­то и единс­тво­то на на­ро­ди­те на СФРЈ. По­кре­на­та е кри­вич­на по­стап­ка, за не­го ка­ко автор и за од­го­вор­ни­от уред­ник на спи­са­ни­е­то – Ѓор­ѓи По­пов­ски (Ста­лев Ге­ор­ги).

 
6. Фо­ти Ке­ра­мит­чи­ев­ски – ро­ден во Ко­стур, осу­ду­ван ка­ко вр­ши­тел на ус­на не­при­ја­тел­ска про­па­ган­да. Фор­ми­ра­но до­сие во 1956 го­ди­на, по ли­ни­ја на би­ро­кра­ти­зам – ета­ти­зам.
7. Ѓор­ѓи Хри­стов­ски – еко­но­мист од Би­то­ла. Ли­ни­ја на ра­бо­та би­ро­кра­ти­зам – ета­ти­зам (но­во­екс­по­ни­ра­ни). Ра­бо­тел ка­ко ди­ре­ктор на фа­бри­ка­та за сви­ле­ни тка­е­ни­ни „Илин­ден“.
8. Ва­сил Ха­џи Ки­мов – биб­ли­о­те­кар, ро­ден во Штип. Осу­ден на смрт во 1945 го­ди­на. По­тоа каз­на­та му е на­ма­ле­на на 20 го­ди­ни за­твор. Тре­ти­ран ка­ко ек­стре­мен еми­грант, со­ра­бот­ник на Ге­ста­по, ор­га­ни­за­тор на ВМ ор­га­ни­за­ци­ја.

 
9. Иван Ки­ри­лов – за­пи­шан и ка­ко Ива­нов Ки­рил од Ко­ча­ни. До­сие фор­ми­ра­но за ма­ке­дон­ски на­ци­о­на­ли­зам. Се то­ва­рел за за­ста­пу­ва­ње на крај­но не­га­ти­вен став за оп­штес­тве­но-по­ли­тич­ки­от си­стем наг­ла­су­вај­ќи де­ка не­ма ра­бо­та, осо­бе­но ме­ѓу мла­да­та ин­те­ли­ген­ци­ја, а Ко­му­ни­стич­ка­та пар­ти­ја не во­ди сме­тка за тоа.
10. Јо­ван По­пов – од Дел­че­во, ди­ре­ктор на фа­бри­ка­та за фро­тир­ско плат­но „Фро­тир­ка“. По­врат­ник од Бу­га­ри­ја, ли­це на ан­ти­са­мо­у­прав­ни – гру­па­шки по­зи­ции.
11. Ко­ста Вра­го­те­ров­ски – ро­ден во Ле­рин. Се ја­ву­ва во ка­те­го­ри­ја вр­ши­тел на ус­на не­при­ја­тел­ска про­па­ган­да, ли­ни­ја: вна­тре­шен не­при­ја­тел. Фор­ми­ра­но до­сие во 1947 го­ди­на. Сос­лу­шу­ван во 1966 го­ди­на.
12. Љу­бе Ван­ков­ски – гра­фич­ки ра­бот­ник од Скоп­је. При­тво­ру­ван, фор­ми­ра­но до­сие во 1966 го­ди­на. Иста­пу­вал вер­бал­но не­при­ја­тел­ски, сме­тан за вна­тре­шен не­при­ја­тел. Бил осом­ни­чен де­ка е автор на ано­ним­но пис­мо, пра­те­но до Ти­то.
13. Пан­че Ман­чев­ски – еко­но­мист од Ве­лес, ока­ра­кте­ри­зи­ран ка­ко анар­хо­ли­бе­ра­лист, кој ги одо­бру­вал сту­дент­ски­те на­ста­ни во 1968 го­ди­на. Исто та­ка иста­пу­вал на таа ли­ни­ја со да­ва­ње по­греш­ни и не­точ­ни тол­ку­ва­ња за оп­штес­тве­но-по­ли­тич­ки­те со­стој­би во зем­ја­та.
14. Ми­хај­ло Ми­хај­лов – ро­ден во За­дар. Об­ја­вил ста­ти­ја во спи­са­ни­е­то „La Fierra leteraria“, кое би­ло до­ста­ве­но до Ка­те­дра­та за ро­ман­ска фи­ло­ло­ги­ја – Скоп­је. Во ста­ти­ја­та го на­пад­нал вна­треш­ни­от раз­ви­ток на Ју­гос­ла­ви­ја и со­ци­ја­лиз­мот во­оп­што. Спи­са­ни­е­то би­ло зап­ле­не­то.
15. Пан­де Бар­ба­ров­ски – ро­ден и жи­вее во Стру­ми­ца. Осу­ден на 3 го­ди­ни за­твор во 1952 го­ди­на за дејс­тву­ва­ње про­тив на­род­на­та власт, вр­шеј­ќи ус­на не­при­ја­тел­ска про­па­ган­да. Во за­тво­рот, а и по из­ле­гу­ва­ње­то, се по­вр­зу­вал со ВМ еле­мен­ти по­ра­ди што бил ин­те­ре­сен за Служ­ба­та за др­жав­на без­бед­ност.
16. Мил­ти­јад Поп-Ни­ко­лов­ски – од Ле­рин, жи­ве­ел во Скоп­је, се­кре­тар на „Ма­ке­до­ни­ја та­бак“. Ли­ни­ја на вна­тре­шен не­при­ја­тел, но ко­ри­стен ка­ко при­ја­тел­ска вр­ска на СДБ. Фор­ми­ра­но до­сие во 1958 го­ди­на.

 
17. Та­шко Вел­ја­нов­ски – ро­ден во Ле­рин, жи­ве­ел во Би­то­ла, пен­зи­о­нер. Осу­ду­ван на 3 го­ди­ни за­твор­ска каз­на. Се во­ди ка­ко ор­га­ни­за­тор на ка­нал за иле­га­лен пре­мин на др­жав­на гра­ни­ца, ли­ни­ја на ра­бо­та: вна­тре­шен не­при­ја­тел.
18. То­ме Ва­сков – од Ко­стур, жи­ве­ел во Скоп­је, ра­бо­тел ка­ко фо­то­граф. На вра­ќа­ње од Та­шкет бил сос­лу­шан, но по­доц­на му е кон­ста­ти­ра­но не­при­ја­тел­ско др­же­ње кон СФРЈ. Пре­зел по­стап­ка за вра­ќа­ње во СССР, но бил од­би­ен.
19. Вла­ди­мир Па­ун­ков­ски – ро­ден и жи­вее во Охрид. Ли­нии на ра­бо­та: те­ро­ри­зам на ма­ке­дон­ски ек­стре­ми­сти. Ка­те­го­рии: ли­це што по­ми­ну­ва гра­ни­ца со цел вр­ше­ње не­при­ја­тел­ска деј­ност; ма­ке­дон­ски ек­стре­мист; сим­па­ти­зер, след­бе­ник или по­ма­гач на дви­же­ње­то на Ван­чо Ми­хај­лов. За­ве­ден во опе­ра­тив­на обра­бо­тка 1993 го­ди­на, под псев­до­ним Одрин.
20. Па­вао Вук – Пав­ло­виќ – ро­ден во Хр­ват­ска, жи­ве­ел во Скоп­је. Ра­бо­тел ка­ко ре­до­вен про­фе­сор на Фи­ло­зоф­ски фа­кул­тет. Фор­ми­ра­но до­сие во 1956 го­ди­на. Из­вр­ши­тел на ус­на не­при­ја­тел­ска про­па­ган­да. Со го­лем број вр­ски во странс­тво. Не­при­ја­тел­ско др­же­ње би­деј­ќи во раз­ни кон­та­кти и ди­ску­сии со гра­ѓа­ни во зем­ја­та и странс­тво иста­пу­вал не­при­ја­тел­ски, не сог­ла­су­вај­ќи се со мно­гу мер­ки на вла­ста. Го на­па­ѓал ра­бот­нич­ко­то са­мо­у­пра­ву­ва­ње и се про­из­не­су­вал де­ка не­ма сло­бо­да. Иде­о­ло­шки не­при­ја­тел на со­ци­ја­лиз­мот.

Тре­ти­от том од еди­ци­ја­та „Цр­ни­те стра­ни­ци на УД­БА“ со­др­жи ли­ца со раз&

Пронајдете не на следниве мрежи:

• 
• 
• 
• 
• 
•