Секој од нас во одреден период од животот почувствувал неодложна потреба/желба за некаков, можеби и конкретен тип на храна. Во таквите ситуации чувствуваме како да ја губиме контролата над себе и нашето интензивно чувство за глад не може да се надмине додека не изедеме поголеми количини од одредена храна.
Најчесто неодложната желба е за нездрава храна
Некои експерти велат дека неодложната желба за храна трае од 3 до 5 минути и секој поединец ја доживува на свој, различен начин. Сепак, генерално земено во ваквите моменти најчесто се посегнува по брзата и препроцесирана храна, која има висок вкусов интензитет заради високата содржина на додадени шеќери, заситени маснотии и сол.
Неодложната желба за одредена вкусна храна е и најчестиот проблем со кој се соочуваат оние што се обидуваат да загубат килограми. Речиси секогаш луѓето со зголемена телесна тежина претоходно имале неправилна исхрана, богата со храна која има превисок вкусов интензитет, па природната храна, особено на почетокот, тешко може да ги задоволи нивните потреби.
За среќа, постојат едноставни постапки чие следење може значително да помогне во т.н. ,,кризни моменти”.
Кои се причините за ,,кризните моменти”?
Неодложната желба за одредена храна е причинета од одредени региони во мозокот кои се одговорни за меморија, задоволство и ,,награда”.
Хормонскиот дисбаланс на некои хормоните, како што се лептин и серотонин, исто така може да води до ,,кризите“ за храна. Неодложната потреба од храна е можна и заради ендрофините кои се ослободуваат во организмот по оброците, што отсликува одреден вид на зависност.
Дополнително, можна причина исто така се и емоциите, особено ако личноста не се справува соодветно со стресот, односно се справува преку т.н. комфортно јадење. Во една од претходните статии можете да прочитате како стресот е поврзан со зголемувањето на телесната тежина.
Силните кризи за храна се чести кај бремените жени поради специфичните хормонски промени кои се случуваат во нивниот организам. Експертите сметаат дека е можно неодложната желба за храна да е предизвикана и од потенцијалниот дефицит на одредени хранливи материи.
Неодложната желба за храна може да биде селективна и неселективна
При селективната се работи за потреба од точно определена храна – чоколадо, одреден тип на бургер, помфрит, чипс, сирење итн., додека при неселективната потребите се од било каков вид на храна.
Некогаш неселективните потреби се предизвикани од објективно чувство на глад, но најчесто се поради горе наведените причини или поради помешување на чувството на жед со она за глад.
Како да се справите со овој проблем?
Како што споменавме на почетокот, постојат доста успешни начини за справување со кризите за храна, вклучително:
• Најдете начин за справување со стресот
Стресот и емотивното јадење кое тој го предизвикува, можат да водат кон низа несакани здравствени ефекти. Хронично неконтролираниот стрес и поттикнатите високи нивоа на кортизол, директно придонесуваат за почесто прејадување и комфортното јадење, а со тоа и за зголемувањето на телесната тежина. Повеќе за ваквиот ефект, прочитајте тука.
Студиите покажуваат дека жените под стрес се многу посклони кон јадење на слатки, во однос на жените кои го контролираат стресот.
• Имајте план
Имањето на солиден план за исхрана кој е погоден за вас, нема да ве остави гладни во текот на денот, па навечер или следниот ден да имате неодложни потреби за прејадување.
• Пијте повеќе вода
При т.н. емотивно јадење (ноќното прејадување е најчесто такво), најчесто не сме воопшто гладни.
Според истражувањата чувството на жед во дури 60% од случаите е помешано со она за глад. Напијте се чаша вода или две и почекајте 10-тина минути да видете дали сé уште ќе имате неодложна потреба за вкусна храна. Ако тоа не помогне, а сте свесни дека не сте навистина гладни, најдете си некаков друг начин на дистракција од храната – серија, книга, музика итн.
• Јадете доволно протеини
Здравата исхрана која подразбира храна богата со растителни протеини, може значително да ги намали неодложните потреби за храна.
Едно истражување од познатото списание за гојазноста – Obesity, ни дава информации според кои мажите со зголемена телесна тежина ги намалиле кризите за храна и до 60% преку внесувањето на 25% протеини во нивната вкупна дневна исхрана.
• Имајте добра хигиена на сон
Една студија од 2013 утврдува дека нарушената навика за спиење може да придонесе за хормонскиот дисбаланс во организмот. Ваквата ситуација може да води кон чести кризи за храна и во крајна линија кон значително зголемување на телесната тежина.
Истражувачите утврдиле дека кога волонтерите со лоши навики за спиење ќе усвојат правилни навики, губат килограми што е одреден показател дека нивните хормони повторно се враќаат во баланс. Подетално за врската помеѓу сонот и телесната тежина, прочитајте тука.
• Употребувајте гуми за џвакање
Една студија утврдува значителни разлики во количините на изедени слатки и солени грицки помеѓу луѓето кои џвакаат гуми за џвакање, во споредба со оние кои не го прават тоа. Во студијата, оние кои џвакале гуми биле помалку гладни, имале помали неодложни потреби за храна и општо земено се чувствувале посити, во однос на оние кои немале навика за џвакање гуми.
• Променете некои лоши навики
На пример јадењето надвор најчесто подразбира јадење на брзо подготвена и високо-калориска нездрава храна. Обидете се самите да си готвите здрави оброци кои ќе ги носите на работа. Доколку после работа имате обичај да купувате брза храна, избегнувајте го тоа, одберете друга рута на движење со што ќе ја избегнете конкретната продавница.
Кога имате неодложна потреба за храна во домот, обидете се да си направите одредена дистракција, истуширајте се или направете прошетка, возете велосипед, разговарајте со пријателите итн.
• Контролирајте ги оброците, но немојте да ги прескокнувате
Контролирајте ги количините што ги јадете, но никогаш немојте да сте гладни. Гладувањето никогаш не е решение. Прескокнувањето на оброците може да ве доведе во ситауција за почести и поинтензивни кризи за храна.
• Заменете ги нездравите грицки со здрави
Понекогаш ова е најдоброто решение – нутритивни ужини во моментите на ,,криза”. За среќа постојат навистина здрави замени. За нив, прочитајте повеќе на следниот линк 10-те најздрави грицки!
